جبران خسارت ناشی از تفویت فرصت

گاهی در اثر تقصیر دیگری، شخص، فرصت تحصیل منفعت و یا اجتناب از ضرر آینده را از دست می دهد. مثلا شخصی که در کنکور ورود به دانشگاه ثبت نام نموده و آماده رقابت شده، در روز امتحان در اثر تصادف، مصدوم شده و از شرکت در امتحان محروم میشود و شانس قبولی در دانشگاه را از دست میدهد ؛ آیا شخصی که این نوع فرصتها را از دست میدهد میتواند مطالبه خسارت کند. تردیدی که در قابل جبران بودن این نوع زیان ها وجود دارد از جهت رابطه سبیبیت و مسلم بدون ضرر است. در وجود رابطه سببیت بین تقصیر خوانده و زیان واقع شده، تردید وجود دارد، زیرا نمیتوان گفت هرگاه تقصیر خوانده نبود، زیان هم واقع نمی شد. در رفع این اشکال، باید گفت که در این موارد، نفس فرصت، دارای ارزش است و عرفا برای برخورداری از آن بها پرداخت می شود. لذا از دست دادن آن نوعی ضرر مسلم است و باید جبران شود و این ضرر ماهیتا با زیان نهایی متفاوت است و از طرفی بین تقصیر خوانده و از دست رفتن فرصت، رابطه سببیت وجود دارد. قلمرو طرح بحث (جبران خسارت ناشی از تفویت فرصت) هم در مسیولیت قراردادی و هم در مسیولیت غیرقراردادی، وجود دارد. نتیجه آن که، در این زمینه (تفویت فرصت)، در نظام های حقوقی اختلاف نظر وجود دارد، در حقوق موضوعه ایران، با تحقیق و بررسی در قوانین چنین به نظر میرسد که در عقودی مثل جعاله ، مضاربه و ماده 6 قانون مسیولیت مدنی این مسیولیت پذیرفته شده، اما به نحوی نیست که بتوان در آن ها قاعده ای بدست آورد. در فقه امامیه هم این مساله، تحت عنوان عدم النفع مسلم، مورد بررسی قرار گرفته است

Keywords:

ضرر , تفویت فرصت , منفعت , عدم النفع , جبران خسارت