گسترش فرهنگ کنترل پرخاشگری با روش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی

در دهه اخیر مساله ی پرخاشگری دانش آموزان در مدرسه توجه بسیاری از متخصصان تعلیم و تربیت، پژوهشگران و رسانه های گروهی را به خود مشغول داشته است. این پژوهش با هدف بررسی اثر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی، که روشی تربیتی برای گسترش فرهنگ کانالیزه کردن خشم به شمار می رود، بر کاهش پرخاشگری دانش آموزان، انجام گرفت.روش این پژوهش آزمایشی و از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ناحیه 3 کرج بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی دو مدرسه انتخاب شدند. از مجموع دانش آموزانی که پرسشنامه پرخاشگری را پر کردند و نمرات بالاتر از میانگین داشتند، از هر مدرسه 20 نفر انتخاب شده و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایش به مدت هشت جلسه و هفته ای یک بار به صورت گروهی تحت درمان به شیوه شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی قرار گرفت، در حالی که گروه کنترل آموزشی را دریافت نکرد. ابزار مورد استفاده در پژوهش پرسشنامه پرخاشگری باس و پری (1992) بود که دانش آموزان آن را در دو نوبت پیش آزمون و پس آزمون تکمیل کردند. برای بررسی آماری داده ها از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره (مانکوا) استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیره نشان داد که پس از حذف تاثیر پیش آزمون، گروه آزمایش در کل مقیاس پرخاشگری (531/1059F=؛ 001/0P<)، کاهش معناداری نسبت به گروه کنترل داشته است. همچنین پس از حذف تاثیر پیش آزمون، گروه آزمایش در خرده مقیاس احساس پرخاشگرانه (936/639F=؛ 001/0P<)، در خرده مقیاس افکارپرخاشگرانه (240/154F=؛ 001/0P<)، و در رفتار پرخاشگرانه (836/502F=؛ 001/0P<)، کاهش معناداری را نسبت به گروه کنترل داشته است. این تحقیق نشان داد که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی، موجب کاهش پرخاشگری در هر سه مولفه رفتار پرخاشگرانه، احساس پرخاشگرانه و افکار پرخاشگرانه در دانش آموزان می شود. بنابراین، می توان از روش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی برای ایجاد و گسترش فرهنگ کنترل پرخاشگری، بهره ی فراوان گرفت

Keywords:

شناخت درمانی , ذهن آگاهی , پرخاشگری , دانش آموزان