ارزیابی جریان زیست محیطی براساس روش تنانت (مطالعه موردی:رودخانه های استان کهگیلویه و بویراحمد)

ایران با واقع شدن در منطقه ای خشک و نیمه خشک، از یک سوم بارندگی متوسط جهانی (250 میلیمتر بارندگی در سال معادل 413 میلیارد مترمکعب در سال) برخوردار می باشد که میانگین بارندگی استان کهگیلویه و بویراحمد 477 میلی متر می باشد. مفهوم جریان زیست محیطی، مفهوم نسبتا جدیدی در کشور ما می باشد، علی رغم اینکه ایران دارای رودخانه ها و تالاب های زیادی می باشد، اما تاکنون مطالعات دقیقی در این زمینه صورت نگرفته است و از آنجایی که سطح دانش فعلی از اکولوژی رودخانه و داده های موجود بسیار محدود می باشد، بنابراین هدف اصلی این تحقیق ارایه روش های کاربردی تعیین جریان زیست محیطی رودخانه ها می باشد. در این تحقیق، برای تعیین شدت جریان زیست محیطی از هشت روش هیدرولوژیکی تنانت (Tennant)، برای تخمین جریان زیست محیطی مورد ارزیابی قرار گرفت. حوضه های آبریز تحت مطالعه در استان کهگیلویه و بویراحمد واقع در جنوب غربی ایران می باشد. با توجه به احداث سد شاه قاسم (در حال بهره برداری)، سد تنگ سرخ (در حال اجرا) بر روی رودخانه های بشار و سد مارون (درحال بهره-برداری) در استان کهگیلویه و بویراحمد و اهمیت تامین نیاز آب زیست محیطی این رودخانه ها، سه رودخانه بشار، مارون و زهره به عنوان منطقه مورد مطالعه در این تحقیق انتخاب شدند. نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان می دهد که روش های سریع محاسبه جریان زیست محیطی بکار گرفته شده در ایران، عمدتا بدون در نظر گرفتن شرایط زیست محیطی ایران بکار برده می شوند که این امر دقت نتایج حاصله را بشدت کاهش داده و گاه حتی نتایج معکوسی را حاصل می کند. بنابراین پیشنهاد می شود مطالعات بیشتر بر روی مشخصات فیزیکی (عرض، عمق و سرعت) کانال رودخانه برای مشخص شدن در سطوح مطلوب زیستگاه ماهیان انجام گیرد و از روش تنانت بدون صحت سنجی برای منطقه مورد استفاده فقط برای برنامه ریزی های اولیه استفاده شود.

Keywords:

زیست محیطی , رودخانه بشار , رودخانه زهره , رودخانه مارون , روش تنانت