مروری بر تاریخچه، رویکردها و تجارب سه کشور منتخب در راستای استقرار اقتصاد دانش بنیان

اولین سابقه مفهوم اقتصاد دانش بنیان، به سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه (OECD) در سال 1995 و انتشار گزارشی با عنوان اقتصاد دانش بنیان بازمی گردد .به دنبال آن در سال 1999 انتشار شاخص های سنجش اقتصاد دانش بنیان موجب جلب توجه سیاستگذاران کشورهای مختلف شد. لذا مفهوم دانش بنیان بیش از آنکه دارای دقت نظر باشد، نقش هدایت سیاستی را برای سیاستگذاران کشورها به سمت وسوی مشخصی در توسعه علم، فناوری و نوآوری برعهده داشته است. در تعریف اقتصاد دانش بنیان با تعاریف متعددی مواجه می شویم که برخی از آنها محور اقتصاد دانش بنیان را فناوری اطلاعات و ارتباطات و تحولات سریع حاصل از آن در دیگر حوزه های علمی و فناورانه در نظر می گیرند و برخی دیگر دستیابی به اقتصاد دانش بنیان را در گرو فناوریهای پیشرفته و سیاستگذاری منسجم در دستیابی به این گروه از حوزه های فناورانه می دانند. در ایران نیز تعریف دوم از اقتصاد دانش بنیان تاکنون دارای بیشترین کاربرد در سیاستگذاری بوده است. اقتصاد دانش بنیان اقتصادی است که در آن نوآوری عامل اصلی ایجاد ارزش افزوده اقتصادی و دستیابی به رقابت پذیری فارغ از سطح فناوری فعالیت هاست، چنانکه نوآوری های غیرفناورانه ای که موجب ارزش افزوده اقتصادی و رقابت پذیری شوند نیز از مصادیق اقتصاد دانش بنیان محسوب می شوند. تعریف اخیر در مقایسه با دو تعریف قبلی که نگاهی محدود به اقتصاد دانش بنیان را عرضه می کنند، رویکردی گسترده تر و فراگیر دارد که با توجه به شرایط ایران - که اقتصاد عموم ا در اختیار بخش های با فناوری های سطح پایین و متوسط و بعض ا غیرفناورانه است -و دلالت های استخراج شده در مطالعه کشورهای منتخب، برای کشور ما مناسب تر بوده و در این مقاله هم مبنا قرار گرفته است.

Keywords:

اقتصاد دانش بنیان , توسعه منابع انسانی , کارآفرینی