تبیین و تحلیل مفهوم تاب آوری و شاخص سازی آن در مدیریت سوانح اجتماع محور

امروزه، نظریه ها و دیدگاه های مدیریت سوانح و توسعه پایدار به دنبال ایجاد جوامع تاب آور در برابر مخاطراتطبیعی هستند. از این رو، به نظر بسیاری از محققان، تاب آوری یکی از مهمترین موضوعات برای رسیدن به پایداریاست. امروزه، تاب آوری راهی برای تقویت جوامع با استفاده از ظرفیت های آن ها مطرح می شود و تعریف ها،رویکرد ها، شاخص ها و مدل های سنجشی متفاوتی در مورد آن شکل گرفته است. برای پاسخ به این سوال که کدامتعریف، رویکرد نظری و نظام شاخص سازی برای تحلیل ارتقای جوامع تاب آور در برابر مخاطرات طبیعی مناسباست، از روش توصیفی- تحلیلی و از ابزار کتابخانه ای استفاده کرده ایم. نتایج نشان می دهد تعریف کاپنتر و همکاران (2001) از تاب آوری تعریفی قابل تاکید در جامعه علمی بوده و براساس آن، شاخص های مطلوب برای جهت سنجش تاب آوری در قالب ابعاد چهارگانه اجتماعی، اقتصادی، نهادی وکالبدی- محیطی پیشنهاد می شود. هدف از رویکرد تاب آوری، افزایش قدرت تحمل و دوام شهرها و تقویت توانایی های شهروندان برای مقابله با خطرات ناشی از تهدیدات نظیر سوانح طبیعی است. در این رویکرد، تاکید خاصی بهتاب آوری به جای آسیب پذیری وجود دارد. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که مناسب ترین مدل بر اساس رویکردمفهومی و ساختار شاخص سازی ارایه شده، مدل ترکیبی DROP کاتر و CBDM است؛ زیرا این مدل ترکیبیهمزمان دارای ویژگی هایی مانند مکان محور بودن، یکپارچه نگری در ابعاد و شاخص ها و مشارکت پذیری مردم بهعنوان ذی نفعان کلیدی برنامه ریزی و مدیریت سوانح طبیعی در جوامع محلی است.

Keywords:

تاب آوری , سوانح طبیعی , جوامع تاب آور , چارچوب های مفهومی , CBDM