تعیین عوامل موثر در رخداد فرسایش خندق پنجه ای در حوزه آبخیز آق امام

فرسایش خندقی از جمله انواع پیشرفته فرسایش آبی است که منجر به هدر رفت منابع آب و خاک در نقاط تحت تاثیر میشود. این نوع فرسایش به دلیل تولید رسوب و زیان های فراوانی که در نتیجه تخریب اراضی، راه ها و سازه های عمرانی برجای می گذارد، اهمیت ویژه ای دارد. حوزه آبخیز آق امام( 2) با مساحت حدود 2595 هکتار در شرق استان گلستان واقع است که از نظر فرسایش خندقی دارای معظلات و مشکلات قابل ملاحظه ای می باشد. در این تحقیق، تعداد 9 خندق پنجه ای موجود در منطقه مورد مطالعه، شناسایی شدند و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی موثر خاک، انواع لیتولوژی، انواع کاربری اراضی، طبقات مختلف شیب و ارتفاعی در ایجاد آنها مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که متغیر درصد سیلت، درصد رس، هدایت الکتریکی، اسیدیته، کربن آلی، آهک، ظرفیت تبادل کاتیونی، نسبت جذب سدیم، درصد سدیم تبادلی و نوع لیتولوژی (سازند لسی) از مهمترینعوامل موثر در ایجاد فرسایش خندق پنجهای در منطقه مورد مطالعه می باشند. همچنین به منظور جلوگیری از توسعه بیشتر خندق ها میتوان به انجام اقداماتی نظیر افزایش پوشش گیاهی در مناطق بالادست، و انحراف رواناب سطحی ورودی به خندق به مناطق خارج از محدوده خندق ها و همچنین تثبیت خاک دیواره های کناری و بستر خندق اشاره نمود.

Keywords:

خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک , فرسایش خندقی , کاربری اراضی , لیتولوژی