ژئوپلیتیک و سیاست خارجی خارجی ایران: تداوم و تغییر

ژئوپلیتیک در چشم انداز کلان همه عرصه های زندگی سیاسی و اجتماعی را در سطوح گوناگون داخلی منطقه ای و بین المللی متاثر از خود کرده و می کند. هرچند که درباره اهمیت و جایگاه ژئوپلیتیک دیدگاههای مختلف وجود دارد و هر چند که در درون حلقه ها و محفل های علمی و عملی ژئوپلیتیکی، نظیرات، مکتبها و گرایشهای مختلفی مطرح می باشد، اما واقعیت تقریبا اجتماعی و تردید ناپذیر است که تاثیر ژئوپلیتیک همچنان به عنوان تعیین کننده در مناسبات خارجی و بین المللی در تمام معادلات حضور داشته و خواهد داشت. سیاست خارجی، بیشترین حوزه ای ازد تعاملات سیاسی است که ا ژئوپلیتیک متاثر می شود. با عنایت به این زاویه دید، مطالعه عنصر ژئوپلیتیک در سیاست خارجی ایران موضوعی جدی برای تعمق و بررسی بوده و پرسشهایی کلیدی با خود به همراه می آورد: 1- بطور کلی چرا باید رابطه سیاست خارجی ایران و ژئوپلیتیک را مطالعه کرد؟ 2- چه رابطه ای بین سیاست خارجی ایران و ژئوپلیتیک قابل طرح است؟ 3- چه چالش هایی از نطر فکری و عملی در این عرصهه وجود دارد؟ در این نوشتار در مسیر پاسخگویی به این پرسشها روشن خواهد شد که اولا سرنوشت خارجی ایران در طی تاریخ مخصوصا در پنج قرن گذشته با چگونگی مناسبات ژئوپلیتیک پیوند خورده است ولی علیرغم این بهم پیوستگی با خلائی پژوهشی در این عرصه روبرو هستیم.اهمیت این رابطه زمانی بیشتر برجسته می شود که درنظر داشته باشیم که سیاست بین المللی در مرحله ای از گذری نسبتا طولانی و تا حدودی نامشخص بسر می برد و ایران در دوره های گذرا و بی ثباتی بین المللی، بنا به تجارب تاریخی از کیفیت نهایی مناسبات ژئوپلیتیکی متضرر شده است.