تاملی بر جرایم یقه سفیدان با رویکرد اقدامات پیشگیرانه کیفری و غیرکیفری درنهج البلاغه

حدود یک قرن پیش دستهای از جرایم غیرخشن و با انگیزههای مالی مطرح گردید که توسط افراد متخصص دولتی یا تجاری انجام مییابد؛ افرادی متعلق به طبقات بالای جامعه، یعنی افرادی که از نظر اقتصادی یا اجتماعی صاحب نفوذ بوده و به اعتبار وضع ظاهری آراسته آنها، یقهسفید نامیده شده و جرم ارتکابیافته توسط آنها را جرم یقهسفیدی نامگذاردند. این دسته از جرایم دارای دو ویژگی هستند: نخست آنکه فرد مجرم رفتار غیرقانونی خود را در اجرای یک فعالیت حرفهای مرتکب میشود و دوم آنکه شخص، متعلق به دستهای از افراد جامعه است که قابل احترام بوده و دارایجایگاه و پایگاه بالای اجتماعی هستند. این شرایط در حالی است که امیرالمومنین علی(ع) از همان ابتدای حکومت خود و بلکه پیشتر از آن خطر جرایم یقهسفیدی عصر خویش را دریافته، به صراحت موضعگیری نموده، و اقدامات پیشگیرانه و بازدارنده مناسبی را در قبال آنان به کار بسته است. حضرت در برخی موارد به هشدار، نصیحت و اقدامات کنشی بسنده نموده و در سایر موارد به توبیخ و مجازات قاطعانه اقدام نموده است. در این پژوهش پس از بررسی مبانی نظری اینگونه از جرایم به تحلیل راهکارهای پیشگیرانه غیرکیفری و کیفری امیرالمومنین علی(ع)در نهجالبلاغه پرداخته شده است.