نقش فرمهای ساختمانی بعنوان مفاخر ایران

کنون از مداین سخن نو کنم سخن ها ز ایوان خسرو کنم در زمانهای گذشته بناهایی نظیر قصر ، کاخ ، کلیسا و مسجد نشان دهنده مجد ، عظمت ، قدرت و شکوه حکام یا نظام حکومتی بوده است . هدف از ارائه این مقاله اشاره به فرمهای ساختمانی و ویژگی های ایستایی در تاریخ ایران می باشد که نشانگر فهم مکانیکی سازندگان ایرانی و آگاهی آنان به مرتبه والای تکامل فرمی و ارزش بالای ایستایی بوده است ، بویژه نگرشی که افزون بر ارزشهای ساختمانی از نیازهای غیر ساختمانی نیز ناشی گشته است . همچنین بررسی فرمهای گنبدی شکل که در مرز و بوم همواره در ذهن بیننده نشانه هایی از نیروهای آسمانی و متافیزیکی به شمار می آمده اند و شکل کروی آسمان و ماه و سیارات نیز این گمانها و باورها را تقویت می کرده است ، بدین معنا که توجه خاص به شکلهای گنبدی و ساخت آنها در این سرزمین صرفاً برآورنده نیازهای مکانیکی نبوده و حتی برآورنده توقعات و نیازهای روانی نیز بشمار رفته است ، بطوریکه گزینش فرمهای گنبدی برای آرامگاهها در پیشینه ی تاریخی احتمالاً ایجاد نوعی پیوند بین زندگی دنیوی و قدرتهای ما فوق دنیایی تصور شده اند که خود در مسیر تکامل و برداشت ذهن مردمان از این فرمها بی تأثیر نبوده است . افسوس که از جزئیات فنی ، دقت ، صداقت و جذابیت های شگفت انگیز ایجاد شده در بنای ایرانی مرجع و نوشته های باستانی بجای نمانده است ، ولی همین بس که شاهنامه فردوسی جزئیات فنی طا ق کسری را چنان بیان نموده است که از نظر مهندسی و فنآوری امروزی دارای اهمیت فراوان می باشد .

Keywords:

فرم ساختمانی , طاق , گنبد , قوس