بررسی وابستگی تغییرات وضعیت مراتع ارسباران به رطوبت خاک درچهارسال متوالی

بررسی تغییرات وضعیت مرتع یکی از مهمترین ترین اقدامات درجهت شناخت مراتع و بررسی اثر مدیریت بر روی آنهاست. مدیریت اکوسیستمهای مرتعی بایستی بر انتخاب روش مرتعداری بر اساس وضعیت مرتع و محاسبه ظرفیت چرا بر مبنای تولید بلندمدت با توجه به کیفیت علوفه و وزن واحد دامی چرا کننده در مراتع هر منطقه استوار باشد. ازاین جهت، بررسی روند تغییرات پوشش مرتعی و شناسایی عوامل موثر بر آن ازجمله موارد ضروری در مدیریت مراتع محسوب میگردد. تغییرات پوشش در مراتع تحت تاثیر عوامل مختلف طبیعی و انسانی قرار دارد. عوامل اقلیمی ازجمله خشکسالیها و ترسالیها ازجمله عوامل طبیعی هستند که اجتنابناپذیر بوده و مراتع بهمرورزمان و تحت تاثیر آن به ثبات و پایداری رسیدهاند. مراتع این منطقه جزو مراتع نیمه استپی وکوهستانی درجوار جنگلهای غنی ارسباران بوده و دامنه های شمالی آن تحت تاثیر آب وهوای خزری پوشیده از جنگل و مراتع سرسبز وخرم است ودامنه های جنوبی آن را چمنزارهایی تشکیل می دهند که محل ییلاق ایلات وعشایر دشت مغان وارسباران است. متوسط بارندگی 8 ساله 596/45 میلی متربوده ومردادماه با متوسط بارندگی 6/4 میلی متر کمترین وخرداد ماه با 82/5 میلی متر بیشترین میزان بارندگی را داشته است.درسایت ارسبارن سه مرتع تقریبا مشابه انتخاب ودرهر مرتع 10 پلات به فاصله 50 متر از هم برای برآورد علوفه وشناسایی تنوع گونه ای ودرنزدیکی هرپلات با دستگاه TDR رطوبت خاک درچهارسال متوالی اندازه گیری شد.مقایسه درصد رطوبت خاک 0-15) سانتیمتر) نشان میدهد که بین سالهای مختلف اندازهگیری رطوبت، اختلاف معنیداری وجود دارد به نحوی که بیشترین میانگین درصد رطوبت حاک عمق(0-15 سانتیمتر)در سال 90 و کمترین آن در سال 88 با دستگاهTDR اندازه گیری شده است.درصد رطوبت ثبت شده مربوط به لایه سطحی اول خاک در سال 91 بطور معنیدار بیشتراز سالهای 88 و 89 بوده و علت این تفاوت معنیدار نیز مربوط به بارندگی شب قبل از دادهبرداری میباشد. موضوع دیگری که در رابطه با منطقه ارسباران خیلی مهم بوده ومیتوان مطرح کرد اینکه بعلت رطوبت نسبی بالای هوا دراین منطقه تبخیر وتعرق زیادی بویژه درفصل بهار نخواهیم داشت و رطوبت حاصل از بارندگی وانباشت آن در اوایل فصل بهار و روزهای قبل از داده برداری تاثیر زیادی بردادههای رطوبت خاک داشته است، بطوریکه با برداشت مجدد دادههای رطوبت در روز پس ازبارندگی حدود 7- 6 درصد اختلاف موجود بوده است. مقایسه درصد رطوبت عمق 15-30() سانتیمتر باز هم بیانگر افزایش معنیدار رطوبت در سال 90 نسبت به سال های دیگر است. علت این افزایش علاوه بر بارندگی های روز قبل از داده برداری به میزان بارش وکیفیت آن که از ابتدای سال رویشی 89-90 تا اوایل خرداد ماه 90 رخ داده و موجب افزایش ذخیره رطوبتی خاک در لایه سطحی دوم خاک گردیده مربوط میگردد. بافت خاک شنی لومی بوده ولذا درطولانی مدت قادر به نگهداشت رطوبت ناشی ازبارندگی فراوان نمی باشد الگوی تغییرات میانگین درصد رطوبت خاک نیز باالگوی بارندگی همخوانی داشته و میزان تغییرات آن تقریبا به موازات افزایش میزان بارندگی موثرتغییر کرده است