تجلی آیات قرآنی در هنر و معماری اسلامی (نمونه موردی: مسجد کبود تبریز)

بنای تاریخی مذهبی مسجد کبود از آثار ارزشمندی دوره قراقویونلوها می باشد و به دستور جهانشاه که شهر تبریز را پایتخت خود قرار داده بود و با سرکاری عزالدین قاپوچی بنا گردید. و با استناد به کتیبه برجسته سردرب به سال870 ه.ق ساختمان آن به اتمام رسیده است. خصوصیت بارز و شهرت و افرا مسجد کبود با معماری ویژه تلفیقی و اعجاب انگیز آن بیشتر به خاطر کاشی کاری معرق و تلفیق آجر و کاشی، اجرای نقوش پرکار و در حد اعجاز آن می باشد. که زینت بخش سطوح داخلی و خارجی بنا بوده است. در متن کتیبه برجسته سردرب باشکوه و پرنقش و نگارآن، عمارت مظفریه و نیز نام نعمت الله بن محمد البواب، خطاط و احتمالا طراح نقوش که از هنرمندان برجسته خوشنویسی آذربایجان بوده، درج شده است. چنین تصور می شد که ساختمان مسجد کبود به مثابه یادمانی از پیروزی های جهانشاه برپا گردیده است به طوری که در این خصوص می توان به سوره الفتح که به صورت کامل و به شکل سفالینه برجسته، زینت بخش دور تا دور بالا شبستان بزرگ می باشد اشاره کرد. در سمت جنوب بنا واقع و با قطعات سنگ مرمر ازاره بندی شده بود و تمام سطح سقف آن زرنگار بوده است. نقش و نگار کاشی معرق مسجد شامل گره بندی های هندسی، گل و بوته ها عمدتا از قطعات شش ضلعی در اندازه های متفاوت کار شده بود که آیات قرآنی به خط زیبای ثلث و به صورت برجسته زینت بخش قسمت فوقانی سنگها است. کاشی کاری آن صرفا لاجوردی است.

Keywords:

آیات قرآنی , مسجد کبود , معماری اسلامی , رنگ فیروزه ای