اسماعیلیه: و. مادلونگ

نوشته زیر برگردان مدخلی از اسلام شناس برجسته معاصر، ویلفرد مادلونگ استاد تاریخ و اندیشه اسماعیلیان و عضو ارشد پژوهشی وابسته به موسسه مطالعات اسماعیلی لندن با عنوان اسماعیلیه می باشد که به طور کلی تاریخ فرقه اسماعیلیه را از آغاز پیدایش در قرن دوم ق. بررسی کرده و در ادامه با اشاره به روند شکل گیری دولت و مبانی اعتقادی آنان و ارتباط آن با شکل حکومت را تشریح کرده است. نویسنده، تاریخ سیاسی- عقیدتی این گروه به عنوان یکی از فرق انحرافی شیعه اثنی عشری در دروه های تاریخی مختلف تا عصر معاصر و انشعابات آن فرقه در ایران، مصر، شام، هند، بدخشان و ... را بررسی نموده است. اهمیت این نوشته در دو مقطع بیشتر نمایان است؛ یکی دوره اولیه و قبل از تاسیس دولت که منابع در تا این تاریخ سکوت کرده اند و دوم بعد از سقوط این دولت به بدست مغولان در 654ق. که نشان داده تا این زمان چگونه به حیات خود ادامه داده و سپس تاریخ این فرقه را تا قرن بیستم، به ویژه در شبه قاره هند پیگیری کرده است. گرچه مطالعات زیادی درباره این فرقه انجام شده، ولی مادلونگ به عنوان یکی از متخصصان این حوزه تصریح کرده که کیهان شناسی سنتی اسماعیلی، تاریخ دورانی و سلسله مراتب طبقاتی آن، همچنان ناشناخته مانده است. اسماعیلیه یکی از شاخه های اصلی شیعه با تقسیمات فرعی متعدد است. این [فرقه] با انتساب امامت به فرزند جعفر صادق[ع]، اسماعیل، از شیعه امامیه (بنگرید به [مدخل] اثنا عشریه) منشعب شد و به این جهت اسماعیلیه نامیده می شود.