آیکونوگرافی نگاره ظاهرشدن فرشته جبرییل در اندازه واقعی خود (با تاکید بر پیامبر (ص)، جبرییل و براق)

آیکون، یا آیکونوگرافی امروزه یکی از روش های تحقیقاتی معتبر در زمینه ی مطالعات تصویری قلمداد می شود.در قرن بیستم این مطالعات نظام مند به صورت یک دانش مستقل و آکادمیک ارایه می شود. این جریان که درقرن شانزدهم توسط سزار ریپا آغاز شد، با شخصیت هایی همچون دیدرو، دیدرون، مال، واربورگ و پانوفسکیتداوم و تکمیل شد. آیکونوگرافی شاخه ای از علم آیکونولوژی است که در آن مطالعات بر روی یک نمونهتصویری در بستر گسترده ای از تاریخ، فرهنگ، هنر و مناسبات اجتماعی صورت می پذیرد. در این مقاله براساس رویکرد پانوفسکی به بررسی نگاره ای از معراج نامه شاهرخی متعلق به مکتب هرات (قرن 9 ه.ق) با عنوانظاهر شدن فرشته ی جبرییل در اندازه ی واقعی خود می پردازیم. در آیکونوگرافی، نگارگری ایرانی اسلامی درعصر شاهرخ شاهد تحولاتی جدی در نگارگری با موضوعات هنری در حوزه ی دینی و مذهبی هستیم. مضامیندینی، در نگارگری ایرانی جان تازه ای به خود می گیرد، که توسط رویکرد آیکونوگرافی قابل ادراک می باشد؛چرا که نگارگر دینی دوره ی شاهرخ عمدتا به ارایه ی تصاویر حسی و با مفاهیمی دینی، عقیدتی و به سفارشحاکمان وقت ارایه می دهد. برای درک بهتر نگاره های معراج نامه ی شاهرخی کاربست سه مرحله ای پانوفسکیکه شامل رویکرد توصیفی (فرمی)، تحلیلی و تفسیری است به خوبی موثر واقع شده. در این مقاله با بررسی ایننگاره از نسخه ی معراج نامه ی شاهرخی به مدد همین سه رویکرد و روند تفسیری، سعی در پاسخ به این مسیلهاست که، در این نگاره چه بیان های تصویری از دیدگاه آیکونوگرافی وجود دارد تا ضمن درک موضوع و مضموناثر و همچنین پی بردن به معنی لایه های درونی یک اثر، به طور علمی و صحیح به شناخت درستی از شکلگیری یک اثر هنری و مقصود خالق اثر، در یک دوره ی تاریخی، دست یافت.

آیکونوگرافی نگاره ظاهرشدن فرشته جبرییل در اندازه واقعی خود (با تاکید بر پیامبر (ص)، جبرییل و براق) Keywords:

معراج , پیامبر (ص) , جبرییل , براق , نگاره