تأثیر تحولات جمعیتی و اجتماعی در امر همسرگزینی طی سه نسل در خانواده ایرانی

در ایران درگذشته نه چندان دور، شکل و کارکرد خانواده فقط متاثر از ارزشهای فرهنگی و نظامهای معیشتی موجود در جامعه بوده، اما امروزه از سویی به لحاظ ارتباطات گسترش یافته جهانی و از سوی دیگر به دلیل ساخت یابی (Structuration) خانواده در انطباق با تحولات سیاسی و فرهنگی جامعه، عوامل داخلی و بین المللی متعددی را می توا برشمرد که هر یک به نحوی بردگرگونی ساخت و نوع انتظام کارکردی خانواده تأثیر می گذارند و نیز تغییرات خانواده به نوبۀ خود بر نوع ارتباطات داخلی و خارجی جامعه اثر می گذارد. موضوع مقاله حاضر، بررسی ویژگی ها و شیوه های همسرگزینی طی سه نسل خانوادۀ ایرانی است. سؤال اصلی موضوع فوق، این بوده است که : آیا هنجارها و مراسم مترتب بر امر همسرگزینی و ازدواج به مثابه عامل تداوم و پایداری نهاد خانواده، همگام با تحولات و دگرگونیهای اجتماعی همه جانبه دچار تحول شده اند؟ برای مثال یک ادعای نظری در این بررسی این بود که: به نظر می رسد با بالا رفتن سطح تحصیلات، و اشتغال زنان و نیز با توجه به روند دگرگونی ساختار خانواده به سمت خانوادۀ هسته ای نقش و منزلت زنان در تصمیم گیریها در خانواده و جامعه ارتقا یافته است. هدف از این بررسی، مطالعۀ تطبیقی در مورد سن ازدواج، دفعات ازدواج، علت ازدواجهای مجدد، دایره و دامنۀ همسرگزینی شامل: نحوه آشنایی با همسر، نسبت همسر، و نیز نسبت افراد دخالت کننده در انتخاب همسر در میان افراد سه نسل متوالی بوده است. به طور اجمالی نتایج تحقیق نشان میدهد که ویژگیهای مورد نظر در طی سه نسل در همه موارد به شکل خطی تغییر نکرده اند و در مواردی نیز مطابق فرضهای بررسی نبوده اند برای مثال نتایج آماری نشان دهندۀ اهمیت بیشتر نقش دخالت کنندۀ پدر در انتخاب همسر برای فرزندان در مقایسه با نقش مادر در این امر در هر نسل است.