تجزیه اثرات اصلی جمع پذیر و اثرات متقابل ضرب پذیر AMMI برای عملکرد دانه نخود سفید کابلی Cicer arietinum L در ایران

گزینش ارقام نخود سفید کابلی Cicer arietinum L با سازگاری بالا به محیط های مختلف دارای اهمیت بسیار می باشد آزمایشی در 3 سال برای ارزیابی 17 ژنوتیپ پاییزه نخود سفید کابلی در 5 منطقه کشورانجام شد تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که اثرات اصلی ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل ژنتیپ × محیط GE در سطح احتمال یک درصد معنی دار می باشد که نشان دهنده پاسخ متفاوت ژنوتیپ ها به محیط های می باشد. به منظور بررسی و درک اثر متقابل GE از روش تجزیه اثرات اصلی جمع پذیر و اثرات متقابل ضریب پذیر AMMI استفاده شد. تجزیه AMMI عملکرد دانه نشان داد که محیط به تنهایی 68/36 درصد از تنوع کل داده ها را به خود اختصاص داده است ژنوتیپ اثر متقابل GE تنها به ترتیب 15/9 و 13/55 از تنوع کل داده ها را به خود اختصاص داده است بای پلات مولفه اصلی اول و میانگین عملکرد ناشن داد ه ژنوتیپ هایی که عملکرد بالایی دراند به عنوان ژنتیپ های پایدار معرفی نمی شود بنابراین تجزیه به مگا محیط با دو مولفه اصلی AMMI برای شناسایی مگا محیط ها مورد استفاده قرار گرفت که باعث شناسایی 4 مگا محیط برای نخود سفید در ایران گردید. مگا محیط اول شامل مکان های گچساران و لرستان با ژنوتیپ برتر ارمان، مگا – محیط دوم شامل مکان گرگان با ژنوتیپ برتر FLIP 98-126C مگا محیط سوم شامل مکان ایلام با ژنوتیپ برتر FLIP 98-82C و مگا محیط کرمانشاه با ژنوتیپ برتر FLIP 98-82C این ژنوتیپ ها به وسیله به نژاد گران در ایستگاه های تحقیقاتی مختلف کشور و همچنین موسسه تحقیقات کشاورزی مناطق خشکICARDA تولید شده اند و می توانند برای کشت در مناطق مختلف کشور توصیه شوند.

Keywords:

اثر متقابل ژنوتیپ × محیط GE , نخود سفید کابلی Cicer arietinum L.تجزیه مگا , محیط تجزیه AMMI