بررسی نقش مایه های گیاهی کاشیکاری معرق در گنبد آرامگاه تیموری تومان آقا در سمرقند

دورهی تیموری، یکی از درخشان ترین ادوار هنر و معماری ایران اسلامی است. پشتیبانی فرمانروایان و صاحب منصبان تیموری، شرایطی مساعد برای توسعه ی هنرهای گوناگون به ویژه معماری فراهم آورد. بسیاری از پژوهشگران بر این باورند که مهم ترین مساعدت تیموریان به معماری، تزیینات کاشی کاری معرق است. سطوح گسترده ای از بناها با این تکنیک که اجرای آن مستلزم صرف وقت، هزینه و دقت فراوان میباشد، تزیین شده است. در هنر اسلامی، تزیین ابزاری جهت بیان باورها و اندیشه ها است و تنها جنبه ی زیبایی شناسانه ندارد. در تزیینات کاشیکاری معرق این دوره، نقش مایه های گیاهی، هندسی، کتیب های و در مواردی نادر نقش مایه های جانوری به کار رفته است. همسر تیمور، تومان آقا در سال 808 ه.ق آرامگاه و مسجدی را به مجموعه شاه زنده سمرقند افزود. در آرامگاه تومان آقا، کاشی کاری معرق در قسمت ورودی و گنبد متمرکز شده و این تزیینات در قسمت گنبد، با مهارت و دقت بیشتری به اجرا در آمده است. نقشمایه های گیاهی نمادی از بهشت و فضای قدسی میباشند و با توجه به ماهیت تدفینی بنا، نقشمایه های اصلی هستند. در اجرای نقشمایه ها تکرار و تقارن لحاظ شده و رنگ زمینه، آبی است.

Keywords:

دورهی تیموری , آرامگاه تومان آقا , کاشی کاری معرق