بررسی منابع استرس زای محیطی در فضای آموزشی آتلیه های طراحی معماری و تاثیر استرس بر عملکرد تحصیلی

پژوهش حاضر با هدف تعیین عوامل استرس زای محیطی در آتلیه های طراحی معماری، و تاثیر استرس بر عملکرد تحصیلی دانشجویان در این فضای آموزشی، صورت گرفت. در این راستا، مروری تحلیلی بر دانش روانشناسی محیط، و تاثیر کیفیت محیط ساخته شده بر استرس انجام شد. اهمیت پرداختن به این موضوع پژوهشی، از آن جایی است که بیش از نیم قرن از آموزش معماری در ایران می گذرد و طی این دوران همواره در سرفصل های مختلف، دروس طراحی معماری یکی از مهم ترین دروس در زمینه آموزش معماری ایران به شمار می آمده است. در روند عمومی آموزش این دروس، به دلیل ذات هنری آن ها، تفکر خلاق دانشجویان از اهمیت بسزایی برخوردار است که بهداشت روانی دانشجویان در کلاس درس، از عوامل تاثیرگذار بر بروز و ظهور این خصیصه است. روش تحقیق در مقاله حاضر، نگرش سنجی و پیمایشی می باشد که با تکنیک دلفی انجام گرفته است. از این منظر ابتدا پرسش نامه بازپاسخ میان صاحب نظران توزیع، و مصاحبه های عمیقی با آنان انجام شد؛ سپس پاسخ ها بررسی و تحلیل شدند. در مرحله بعد، عوامل موثر از میان پاسخ ها استخراج گشته و در نهایت در جدول هدف – محتوا جهت بهره گیری تنظیم شدند. بدین ترتیب در تحقیق پیش رو، عوامل موثر بر کاهش استرس در فضای آموزشی آتلیه، بر 4 دسته بندی: عوامل کالبدی و فضایی، شرایط و عوامل محیطی، عوامل روانشناختی- اجتماعی، و عوامل ادراکی پیشنهاد شدند. نتایج حاصل، گویای این مطلب است که ضرایب اهمیت و مقبولیت در عوامل استخراج شده دارای اهمیت یکسان هستند و مهم ترین عامل موثر بر افزایش تنش های محیطی عامل سروصدا است. به همین ترتیب، سایر عوامل در رتبه بعدی قرار دارند. هم چنین استرس با بازدهی تحصیلی دانشجویان معماری در آتلیه ها رابطه عکس دارد، به طوری که اگر فضای آتلیه ها با درنظرگیری عوامل ذکرشده، طوری طراحی شود که منجر به کاهش استرس گردد، عملکرد تحصیلی ارتقاء می یابد.

Keywords:

استرس , منابع استرس زای محیطی , فضای آموزشی آتلیه طراحی معماری , عملکرد تحصیلی , فرسودگی تحصیلی