پهنه بندی سیل خیزی شهر همدان با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی فازی

سیل به وضعیتی گفته می شود که در آن جریان رودخانه و سطح آب به صورت غیرمنتظره افزایش پیدا کرده و باعث خسارت مالی و جانی می گردد. سیل یکی از حوادث طبیعی است که سالانه خسارات زیادی را به جوامع انسانی وارد می اورد. در این میان شهرها و مراکز جمعیتی، بیشترین ریسک و احتمال خسارت فیزیک قابل لمس ناشی از وقوع سیل را دارا می باشند. با توجه به اینکه در سال های اخیر رشد شهرها در دشت های سیلابی، بخصوص در حاشیه رودخانه ها موجب شده تا ساکنان و ساخت و سازهای این مناطق، در معرض خطر سیل باشند لزوم مطالعه مناطق شهری از نظر سیل خیزی را بیش از پیش ضروری می کند. در این پژوهش برای تعیین پهنه بندی سیل خیزی محدوده شهر همدان ابتدا با استفاده از مدل AHP میزان اثر و وزن هر معیار با استفاده از پرسشنامه های پر شده توسط کارشناسان در وقوع سیلاب توسط نرم افزار Expert Choise تعیین و پس از آن با استفاده از منطق فازی، پهنه بندی سیل خیزی براساس لایه های شیب، کاربری اراضی، بارش، فاصله از رود و زمین شناسی انجام شد. در نهایت با ضرب وزن های به دست آمده برای هر معیار و توسط عملگر جمع جبری فازی ر محیط نرم افزار Arc Gis 10.3 نقشه نهایی سیل خیزی شهرستان همدان مشخص گردید. براساس این نقشه پهنه های با خطر بسیار زیاد سیلاب در بخش های شرقی، جنوب غربی و به صورت پراکنده در قسمت های جنوبی و مرکزی منطقه مورد مطالعه واقع شده است، با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش توجه به مناطق با خطر سیل خیزی بالا در ساخت و ساز و توسعه زمین باید مورد توجه قرار گیرد و برای جلوگیری از خسارت ناشی از سیل، از توسعه شهر در این مناطق جلوگیری به عمل آید. همچنین در صورتی که بناها و مراکز مهمی از قبل در این مناطق ساخته شده است نسبت به مقاوم سازی آن ها در برابر سیل و یا تغییر مکان به محل های مناسب تر اقدام شود.

Keywords:

سیلاب , همدان , پهنه بندی , مدل AHP , مناطق فازی