کاربرد تحلیل ریسک لرزه اى در مدیریت بحران ناحیه اى با استفاده از سیستم هاى اطلاعات جغرافیایى (نمونه موردى: شهرستان آباده)

زمینه و هدف: زمین لرزه ها یکى از مهم ترین مخاطرات طبیعى مى باشند که تاثیرات زیادی بر فعالیت انسان ها در پهنه هاى جغرافیایى دارند. براى مدیریت خطر زلزله، شناخت پهنه هاى آسیب پذیر، یکى از مهم ترین اقدامات مى باشد. در مطالعات صورت گرفته در ایران، به خصوص در سطح منطقه اى، تحلیل هاى صورت گرفته، بیشتر متمرکز بر خطر لرزه اى بوده و تحلیل ریسک لرزه اى کمتر مورد توجه مى باشد. در تحلیل ریسک لرزه اى هدف اصلى، شناخت میزان اثر گذارى خطر زمین لرزه بر انسان و فعالیت هاى انسانى است. در این مطالعه نیز هدف اصلى ارایه روشى مناسب و کارا براى تحلیل ریسک لرزه اى در سطوح فر اشهرى (منطقه) با استفاده از سیستم هاى اطلاعات جغرافیایى GIS می باشد. روش: روش مورد استفاده در این تحقیق، روش توصیفى-تحلیلى مى باشد. به همین منظور پس از شناسایى منابع لرزه اى با استفاده از منابعى مثل نقشه هاى زمین شناسى، تصاویر ماهواره اى و غیره، اقدام به تحلیل خطر لرزه اى در سطح محدوده مورد مطالعه گردید، این کار، با استفاده از از روش تعینى انجام شد. در مرحله دوم، پس از شناسایى پهنه هاى آسیب پذیر در مقابل زمین لرزه، همپوشانى لایه خطر با لایه هاى سکونت گاه ها، میزان جمعیت و همچنین پیشنهادات طرح هاى منطقه اى در زمینه بارگذارى جمعیت و فعالیت صورت گرفت و در مرحله آخر، تحلیل ریسک لرزه اى انجام پذیرفت. یافته ها: یافته هاى تحقیق را در دو بخش مجزا مى توان مورد بررسى قرار داد. در بخش اول تحلیل ریسک لرزه اى منطقه مورد مطالعه، از جنبه سکونت گاه ها و جمعیت موجود در آن ها مى باشد که یافته هاى تحقیق در این بخش، نشانگر این مى باشد که هم از نظر تعداد سکونت گاه ها و هم از نظر جمعیت، میزان آسیب پذیرى در حد متوسط مى باشد. در بخش دوم، تحلیل ریسک لرزه اى از جنبه پیشنهادات طرح منطقه اى (بار گذارى جمعیت و فعالیت) مد نظر قرار گرفته که یافته ها نشانگر این امر مى باشد که پیشنهاد بار گذارى جمعیت و فعالیت ها بدون توجه به خطر لرزه پذیرى منطقه، صورت پذیرفته است. نتیجه گیرى: نتایج تحقیق، بیانگر این است در منطقه مورد مطالعه على رغم توزیع جمعیت و سکونت گاه ها در محدوده خطرمتوسط، به دلیل پایین بودن مقاومت واحدهاى مسکونى، سیاست هاى بهسازى و مقاوم سازى، باید در اولویت قرار گیرد. در ضمن پیشنهادات طرح منطقه اى از نظر تحلیل ریسک لرزه اى مناسب نبوده و نیاز به بازیینى دارد. این مطالعه نشانگر قابلیت و توانایى بالاى GIS در تحلیل خطر ریسک لرزه اى در سطوح فضایى فراتر از شهر است که مى تواند به عنوان یک ابزار کارا در مباحث مربوط به برنامه ریزى منطقه اى و طرح هاى آمایشى در ایران، که یکى از کشورهاى آسیب پذیر در این زمینه مى باشد، مورد استفاده قرار گیرد.

Keywords:

خطر لرزه اى , مدیریت بحران , سیستم هاى اطلاعات جغرافیایى (GIS) , آباده