بررسی تطبیقی نقوش سفالینه های تپه حصار دامغان و سیلک کاشان

سفال یکی از مهمترین و قدیمیترین دست ساخته های هنری بشر است که از آغاز سفالگری تاکنون همچنان پایدار ماندهاست. در بررسی وکاوشهای باستانشناسی که هدف آن آگاهی به هنر، تاریخ و فرهنگ اقوام گوناگون است، آثار سفالین ارزش ویژه ای دارد. این ویژگی بیشتر از آن جهت است که مطالعه و بررسی آثار سفالی هر قوم در ادوار مختلف گشایندهی راهی برای آگاه شدن از تفکر، باورهای مذهبی و سرانجام تاریخ و ارتباط ملتها با یکدیگر است. در حالیکه دیگر اشیاء هنری چون آثار فلزی، چوب یا دست بافته ها، به عل6ت فاسد شدن یا کاربرد مجدد، این امکان را دشوار میسازد. نقوشی که بر بدنه ی سفالینه ها نقش بسته همچون منابعی مکتوب ما را با احوال مردم روزگار خود آگاه میسازد. برای مطالعه ی این منابع تصویری دو تمدن از نخستین خاستگاه های سفال منقوش یعنی تپه حصار و سیلک را در نظر گرفته ایم.از آنجا که تاکنون پژوهشی در زمینه ی تطبیق نقوش دو تمدن مزبور با یکدیگر صورت نگرفته، بنابراین ضروری مینمود که این امر انجام پذیرد. این پژوهش به شیوه ی توصیفی - تحلیلی صورت گرفته است. در این راستا ابتدا توضیح مختصری در خصوص دو تمدن و لایه های مختلف آن داده شده است. سپس به معرفی نقوش سفالینه های دو منطقه و در نهایت به تحلیل و تطبیق آنها پرداخته شده است. در بررسی تطبیقی نقوش پیبردیم که در هر دو منطقه چهار دسته نقوش حیوانی، گیاهی، انسانی و هندسی مشاهده شده است که در بعضی موارد نقش مایه ها بسیار به هم نزدیک و شبیه به هم و در پارهای موارد با هم دارای تفاوتهایی هستند. اگرچه در نقش مایههای هر دو تمدن عناصر و ویژگیهای مشترک فراوانی وجود دارد، لیکن آنچه نقوش سیلک را از حصار متمایز میسازد، ویژگی نشاط و سرزندگی و هیجان نقوش است که در حصار این کیفیت کمتر به چشم میخورد و شکل گیری نقوش بر پایه ی مفهوم و جوهر درونی اشیاء و پدیده ها شکل گرفته است.