درج شروط داوری و قیود ارجاع به داوری از لحاظ شکلی و ماهوی در معاهدات و قراردادهای بین المللی

آنچه که موجب پایبندی تابعان حقوق بین الملل به قواعد و حقوق بین المللی می باشد متاثر از اصل حسن نیت و وفای به عهددر تعهدات بین المللی است که از اصل رضایی بودن در معاهدات و توافقات بین المللی ناشی می شود. این امر که معاهدات بین المللی ناشی از اراده و توافق دولت هاست در اسناد و کنوانسیونهای مختلف بین المللی پذیرفته شده است، آنچنانکه در منشور ملل متحد مصوب 1945 میلادی و اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری مصوب 1945 میلادی و کنوانسیون حقوق معاهدات مصوب 1969 میلادی آن را پایه و اساس وضع قواعد حقوقی بین المللی اعلام نمودهاند. این موضوع در خصوص حل و فصل اختلافات بین المللی نیز بسیار حایز اهمیت است زیرا یکی از مهمترین روشهای حل و فصل اختلافات بین المللی داوری است و محاکم داوری بین المللی زمانی صلاحیت رسیدگی به موضوع مورد اختلاف را خواهند داشت که طرفین اختلاف توافق، اراده و رضایت خودرا بصورت صریح یا ضمنی، اعلام کرده . در رابطه با داوری متون حقوقی و منابع بسیاری در دسترس است، لکن آنچه موضوع بحث اصلی ما در این مقاله می باشد و در متون فارسی کمتر بدان پرداخته شده است، نحوه و صور درج قیود داوری در قراردادها و معاهدات بین المللی اعم از معاهدات و موافقتنامه های منعقده فیمابین دولتها و نیز قراردادهای بازرگانی بین المللی است که یک طرف آنها دولت یا شرکتهای دولتی هستند. اینکه در ارتباط با نحوه و صوردرج قید داوری در قراردادها و معاهدات بین المللی چه شروطی باید از لحاظ نگارشی، شکلی و ماهو ی مورد ملاحظه قرارگیرد و در نهایت نگاه مختصر و گذرایی بر آثار حقوقی درج این شرط در قرارداد ها و معاهدات بین المللی، موضوع بحث اصلی این مقاله است. بعضا مشاهده شده است که بدلیل فقدان این بند در برخی معاهدات و یا قراردادهای بازرگانی بین المللی، عدم توجه به نحوه صحیح نگارش و چگونگی درج آن و یا عدم رعایت برخی ملاحظات در زمان تنظیم قید داوری، بعنوان یکی از بهترین، آسانترین و مسالمت آمیزترین روشهای حل و فصل اختلافات، توسط دست اندرکاران و تدوین گران قراردادهای بین المللی کشور عزیزمان ایران، مشکلات عدیده ای را در رسیدگی به اختلافات حادث شده پدید آورده و نهایتا منجر به تضرر و تضیع حقوق طرف های ایرانی شده است. امید است مجموعه مطالب گردآمده در این مقاله بتواند کمکی موثر در بهبود تنظیم قراردادها و معاهدات بین المللی توسط سیاستمداران، حقوقدانان، بازرگانان، و کلیه دست اندرکاران تدوین قراردادها و معاهدات بین المللی کشورمان باشد. طبق موازین حاکم بر موافقت نامه های داوری طرفین در معاهدات بین المللی معمولا به دو شکل رضایت خود را برای ارجاع دعاوی به روشهای حقوقی حل و فصل دعاوی ابراز می دارند. زمانی قبل از بروز اختلاف، طرفین در قالب معاهده خود را ملتزم مینمایند که هرگونه یا برخی اشکال اختلافات محتمل آینده فی مابین خود را به داوری بین المللی ارجاع دهند. زمانی نیز پس از بروز اختلاف و لزوم حل آن، طرفین اختلاف به این نتیجه میرسند که اختلاف فی مابین خود را به داوری ارجاع دهند و در قالب یک معاهده، توافقات خود را مکتوب مینمایند.

Keywords:

داوری , قرارداد بین المللی , معاهدات , شروط ماهوی , شروط شکلی