شناخت فرایندهای جمعیتی در مناطق مرزی کشور، از اهمیت قابل توجهی برای سیاستگذاران و برنامهریزان جمعیتی و اجتماعی- اقتصادی برخوردار است. هدف این مقاله، بررسی تحولات روند و
الگوهای مهاجرت در
استان های مرزی کشور طی دو دهه اخیر است. روش تحقیق، تحلیل ثانویه دادههای مهاجرت این استانها در سرشماری های 1375 - 95 میباشد. این مقاله نتایج مهمی را نشان میدهد؛ نخست، نسبت مهاجران به کل جمعیت طی دو دهه اخیر روندی کاهشی داشته و بالاترین نسبت مربوط به استان های بوشهر و خراسان جنوبی، و پایین ترین نسبت از آن5 استان سیستان وبلوچستان بوده است. دوم، جریان مهاجرت در
استان های مرزی روند کاهشی داشته و الگوی غالب مهاجرت، افزایش مهاجرت های برون استانی است. سوم، روندها حاکی است که طی این سال ها، استان های خوزستان، کرمانشاه و سیستان وبلوچستان همواره از قطب های اصلی مهاجرفرستی و استان های بوشهر، گیلان، مازندران و هرمزگان از قطبهای اصلی مهاجرپذیری در بین استانهای مرزی بودهاند. و چهارم، استانهای اردبیل، ایلام، خوزستان، سیستانوبلوچستان، کردستان و کرمانشاه طی دو دهه مذکور همواره مهاجرفرست، و در آنسو استان های بوشهر و مازندران همواره مهاجرپذیر بوده اند. به طور کلی، با توجه به حجم انبوه جمعیت در سن کار، سطح پایین توسعه، میزان های بالای بیکاری و کمبود فرصت های شغلی، مهاجرت به ویژه از نوع برون استانی در
استان های مرزی افزایش یافته است.