بهینهسازى عملیات انفجار با استفاده از روش ترکیبى عصبى-مورچگان (مطالعه موردى: معدن سنگ آهن دلکن)

در یک عملیات مطلوب انفجار، هدف اصلی تامین خردایش مناسب سنگ و جلوگیرى از بروز پدیده هاى نامطلوب و ناخواسته ناشی از انفجار (لرزش زمین، پرتابسنگ و عقبزدگی) است. بطور کلی عوامل تاثیرگذار بر عملیات انفجار را میتوان به دو گروه پارامترهاى قابل کنترل (الگوى انفجار) و پارامترهاى غیر قابل کنترل (خصوصیات ژیومکانیکی تودهسنگ) تقسیم بندى کرد. پارامترهاى قابل کنترل در عملیات انفجار را میتوان با استفاده از مدلهاى تجربی تعیین نمود. با توجه به تنوع مقادیر بدست آمده براى پارامترهاى قابل کنترل از مدلهاى تجربی، باید از روشهاى با کارایی بالاتر استفاده کرد. دلیل عمده عدم حصول نتیجه مناسب از مدلهاى تجربی، دخیل بودن تعداد زیادى پارامتر در نتیجه حاصل از انفجار است. ترکیب روشهاى هوشمند و فرا ابتکارى در حل چنین مسایل پیچیدهاى میتواند بسیار مفید باشد. در این تحقیق، که در آن معدن سنگ آهن دلکن به عنوان مطالعه موردى در نظر گرفته شده، پرتاب سنگ و عقب زدگی از عوارض ناخواسته انفجار میباشند. هدف از این تحقیق، ساخت یک مدل شبکه عصبی مصنوعی با قدرت پیش بینی بالا و سپس استفاده از الگوریتم مورچگان براى یافتن ترکیبی از داده هاى ورودى است به گونهاى که عوارض نامطلوب ناشی از انفجار، به کمترین مقدار ممکن برسد. پس از عملیات مدل سازى، بهترین الگوى انفجارى با ضخامت بارسنگ 8/2 متر، فاصله ردیفی چال 3/3 متر، طول چال 2/10 متر، گلگذارى 5/1 متر و خرج ویژه 201 گرم بر تن انتخاب گردید. استفاده از الگوى فوق میتواند منجر به کاهش تقریبی 42 درصدى عقب زدگی و 62 درصدى پرتابسنگ گردد.

Keywords:

الگوى انفجار , پرتابسنگ , عقب زدگی , الگوریتم کلونی مورچگان