وام داری سهروردی به ابن سینا در منطق تعریف

آیا نقدهای سهروردی بر نظریه مشایی تعریف و تاسیس نظریه اشراقی تعریف به دست او یک واگرایی تندوتیز از منطق تعریف ابن سیناست پاسخ ضیایی و والبریج مثبت است، اما پاسخ ما در این جستار منفی است. سهروردی در حکمه الاشراق سه نقد اساسی بر نظریه حد تام دارد که برخی از آنها به حد ناقص و رسم نیز تعمیم پذیرند: .1 مغایرت با کاربرد متعارف زبان؛ .2 شناخت ناپذیری فصول حقیقی؛ .3 احتمال همیشگی غفلت از یک یا چند ذاتی. رگه های پررنگی از هر سه نقد را میتوان در رساله الحدود و التعلیقات ابن سینا، همراه با دو نقد دیگر، پی جست: .1 احتمال همیشگی اخذ لازم بهجای ذاتی؛ .2 احتمال همیشگی اخذ جنس بعید به جای جنس قریب. سهروردی یگانه تعریف ممکن را تعریف ماهیت از راه ترکیب اعراض عامی میداند که جملگی با هم به آن ماهیت اختصاص دارند؛ مشروط براینکه تعریف در دادوستدی معرفت شناختی میان تعریف گر و تعریف جو و برپایه علم حضوری و تواتر پیش رود. این نظریه نیز امتداد خطی است که ابن سینا درالتعلیقات و الاشارات رسم کرده است. بنابراین، منطق تعریف سهروردی مکمل منطق تعریف ابن سیناست.

Keywords:

تعریف , حد , رسم , اشراقی , مشایی , سهروردی , ابن سینا