بررسی شرایط مسیولیت قراردادی و ارتباط آن با مسیولیت مدنی

در ابتدا ضروری است مفهوم مسیولیت مدنی که گاهی به ضمان قهری و گاهی نیز به مسیولیت غیرارادی تعبیر می شود، روشن شود تا قلمرو موضوع موردبحث نیز به تبع آن معلوم و مشخص گردد. (باریکلو، 1393) عبارت مسیولیت کلمه ای عربی است و معادل فارسی آن عبارت پاسخگویی است که معنای آن از لحاظ لغوی تا حدودی واضح و روشن است و ابهامی ندارد. در اصطلاح حقوقی نیز این عبارت از معنای لغوی دور نشده است. مسیولیت که همان تعهدات غیر قراردادی است عبارت است از پاسخگویی شخص در قبال اعمالی که عرفا به او استناد داده شده است که ضمانت اجرای قانونی آن بر حسب نوع مسیولیت متفاوت است. (کاتوزیان،1393) مسیولیت لازمه داشتن اختیار است. انسان آزاد و عاقل از پیامد کارهای خویش آگاه و مسیول آن است. به همین جهت نیچه حکیم آلمانی از مسیولیت به عنوان امتیاز یاد می کند و پاره ای از نویسندگان فرانسوی قدرت غیر مسیول را ظالمانه و انسان بی مسیولیت را عامل آشفتگی دانسته اند. بنابر این مسیولیت شخص نسبت به جبران خسارت ناشی از اعمال خود قاعده ای طبیعی و موافق قاعده است. مبنای الزامات خارج از قرارداد (تعهدات غیر قراردادی) نفع رسیده به یک شخص یا خسارت وارده به اوست. به عبارت دیگر این گونه الزامات همیشه ناشی از یک واقعه حقوقی نافع یا مضر است؛ مثلا اگر کسی به اشتباه پولی را به کسی که ذی حق نیست بپردازد، دریافت کننده که بدون جهت و استحقاق، مالی را به دست آورده باید آن را به صاحبش برگرداند و نیز اگر کسی عمدا یا بر اثر بی احتیاطی به دیگری خسارتی وارد آورد؛ باید جبران خسارت کند. در مورد اول یک واقعه حقوقی نافع و مشروع و در مورد دوم یک واقعه حقوقی مضر و نامشروع موجب تکلیف شده است، لیکن در هر دو مورد الزام و تکلیف بدون قرارداد و تراضی طرفین پدید آمده است. (صفایی، 1395)

بررسی شرایط مسیولیت قراردادی و ارتباط آن با مسیولیت مدنی Keywords:

تعهدات , مسیولیت مدنی , تعهدات غیر قراردادی , جبران خسارت , تعارضات و اختلافات