بررسی عوامل موثر بر روابط ایران و اتحادیه عرب در پرتو تحولات جدیدخاورمیانه

هر کشوری درراستای پیشبرد اهداف و مقاصدی که به آنها معتقد است و ایدیولوژی حاکم براساس آن پایه ریزی گردیده، می کوشد تا تمام عرصه هایی که امکان پیگیری و تحقق این اهداف و مقاصد در آنها وجود دارد را تحت تاثیر قرار داده و به آنها نظم ببخشد. بر این اساس جمهوری اسلامی ایران نیز مانند سایر کشورها درجهت برقراری روابط خارجی خود با دنیای بیرونی چه در قالب اتحادیه وسازمانهای بین المللی ویا درقالب کشورهای مستقل،برای خود دارای ارزشها و اولویتهایی است.با نگرش واقع گرایانه به نقش وحضور بازیگران قدرتمند بین المللی ازجمله ایالات متحده آمریکا ،روسیه واتحادیه اروپا که هر بار به نحوی درمناطق مختلف جهان خصوصا درحوزه خاور میانه از جمله درکشورهای زرخیز عربی مطامع استعماری خود را دنبال می کنند و به همین جهت مانع از برقراری روابط میان کشورهای دارای منافع مشترک می شوند. لذا با توجه به اهمیت برقراری روابط در راستای تامین منافع ملی،این تحقیق بر آن است تا مناسبات میان ایران و اعراب را در قالب یک سازمان منطقه ای به نام اتحادیه عرب بررسی کند وزمینه های گسترش همکاری را در قالب همگرایی و موانع آن را در چارچوب واگرایی و تاثیر قدرتهای بیرونی برآن را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. این مقاله در پاسخ به این سوال اصلی نگاشته شده است با توجه به ظرفیت های موجود میان ایران و اتحادیه عرب آیا روابط میان آنها از سطح مطلوب و قابل قبولی برخوردار می باشد و سوال فرعی: مهم ترین علل واگرایی و همگرایی در روابط ایران و اتحادیه عرب چیست و اهمیت چالش ها و فرصت های فرا روی روابط ایران و اتحادیه عرب کدامند فرضیه های اصلی و رقیب تحقیق در دو نگاه متفاوت پاسخ گوی سوالات تحقیق هستند. فرضیه اصلی با توجه به پتانسیل های مشترک همگرا میان ایران و اتحادیه عرب، امیدوار به بسط روابط میان آنها در حوزه های مختلف می باشد. فرضیه رقیب، برخلاف فرضیه اصلی،با تاکید بر عوامل واگرا، وتاثیر عوامل خارجی برآنها ،تنها روابط دو جانبه با کشورهای عربی و نه در قالب روابط مشترک در اتحادیه عرب را قابل توسعه و گسترش می داند. و سپس در ادامه نقش عوامل خارجی تاثیرگذار براین روابط را باتوجه به عوامل همگرا و واگرا و نقش کاراکترهای خارجی در این میان مورد بررسی قرار گرفته و در پایان با توجه به شواهد موجود، حاکمیت عوامل واگرا با لحاظ تاثیر کاتالیزورهای خارجی معتبرتر شمرده شده است.

Keywords:

اتحادیه عرب , سیاست خارجی , عوامل همگرا , عوامل واگرا , پیمانهای منطقه ای