جایگاه حزب عدالت و توسعه ترکیه در پروژه اسلام آمریکایی در غرب آسیا

غرب آسیا منطقه ای دارای ویژگی های خاص فرهنگی و مذهبی بوده و از آن جایی که عمده ساکنین این منطقه مسلمان هستند، اسلام نقش اصلی و تعیین کننده را در حیات سیاسی-اجتماعی ملت های این منطقه ایفا می کند. از طرفی این منطقه به دلیل اهمیت ژیوپلیتیک، ژیو استراتژیک، ژیوکالچر و منابع عظیم انرژی، که از آن به عنوان هارتلند جدید جهان یاد می شود، جایگاه مهمی را نزد بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای بخصوص ایالات متحده دارد. پس از حادثه یازده سپتامبر، دولتمردان ایالات متحده مهمترین تهدید منافع ملی خود را وجود قرایت های تندرو از اسلام در غرب آسیا و شمال آفریقا عنوان نموده و با تقسیم مسلمانان به رادیکال و میانه رو، برنامه خود را حمایت مالی و سازماندهی مسمانان میانه رو قرار دادند تا اسلام امریکایی را که مطابق منافعشان است در منطقه حاکم سازند. پرسش اصلی این مقاله این است که حزب عدالت و توسعه ترکیه چه جایگاهی در پروژه اسلام آمریکایی در این منطقه دارد فرضیه اصلی این پژوهش این است که با توجه به اینکه در غرب آسیا و شمال آفریقا، سه قرایت اسلام شیعی انقلابی به محوریت ایران، اسلام تندرو سلفی به محوریت عربستان و اسلام معتدل اخوانی به محوریت ترکیه وجود دارد، به نظر می رسد آمریکا و حزب عدالت و توسعه به عنوان دو متحد قدیمی و بنا به منافع مشترک استراتژیک، درصددند تا قرایت این حزب از اسلام را به عنوان مدلی و جایگزین اسلام شیعی انقلابی، در منطقه حاکم سازند. مفهوم شناسی اسلام میانه رو یا اسلام آمریکایی و بررسی تطبیقی آن با عملکرد حزب عدالت و توسعه در این پژوهش، موید فرضیه تحقیق بوده است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام گردیده و گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای بوده است.

Keywords:

حزب عدالت و توسعه , شبکه مسلمانان میانه رو , اسلام آمریکایی , اسلام معتدل , غرب آسیا و شمال آفریقا