پهنه بندی خطر سیل با استفاده از منطق فازی و Fuzzy Overlay در محیط GIS (مطالعه موردی: حوضه آبریز گتوند)

سیل به وضعیتی گفته میشود که در آن جریان رودخانه و سطح آب به صورت غیر منتظره افزایش پیدا کرده وباعث خسارات مالی و جانی گردد. سیلاب از جمله بلایای طبیعی شناخته شده است که طبق گزارش جهانیبرنامه عمران سازمان ملل در مورد خطر بلایای طبیعی، سیلاب همراه با زلزله و خشکسالی بالاترین رتبه را ازلحاظ خسارات مالی و جانی به همراه دارند. دخالت نابجای انسان در اکوسیستم ها، بهره برداری کنترل نشده ازجنگل ها و چرای مفرط دام ها از مهمترین عوامل تشدید کننده سیل هستند که موجب کاهش ظرفیت نگهداری وهدر رفت خاک های حاصلخیز میگردد و درنتیجه افزایش رواناب های سطحی و رخ دادن سیل رابه دنبال دارد.از گام های اساسی در جهت کاهش آثار زیان بار ناشی از سیلاب، شناخت مناطق سیل گیر و درجه بندی اینمناطق از لحاظ میزان خطر سیل است تا بر اساس نتایج حاصله بتوان در رابطه با نحوه ی استفاده از اراضی وکاربری های مختلف از جمله توسعه بهینه ی آتی شهرها و روستاها، کشاورزی، خدماتی و تولیدی، تصمیم گیرینمود و زیان های ناشی از وقوع سیل را کاهش داد با رشد و توسعه فناوری های نوین، روشهای موجود تهیه ینقشه های پهنه بندی خطر سیل و محیط ارایه نمایش این نقشه ها نیازمند استفاده از ابزارهای کارآمدتری است ازیک سو مدل های ریاضی جدید و پیشرفته امکانات زیادی جهت تحلیل دقیق تر جریان سیل در اختیار کاربران قرار می گذارد و از سوی دیگر سامانه های اطلاعات جغرافیایی (GIS) توانایی زیادی جهت تولید نقشه های پهنهبندی سیل و نمایش بصری آنها در اختیار کاربران قرار میدهد. در صورت برقراری ارتباط مناسب بین مدل هایریاضی و سامانه های اطلاعات جغرافیایی امکان اعمال تغییرات مورد نظر، اصلاح و بهروز رسانی این نقشه ها بهسادگی امکان پذیر است. چنین سیستمی توانایی قابل ملاحظه ای جهت مدیریت سیلاب ها در اختیار مدیران وکارشناسان ذیربط قرار میدهند در این مطالعه حوضه آبریز گتوند مورد مطالعه قرار گرفته و براساس پارامترهایمذکور (زمین شناسی، کاربری اراضی، بارندگی، ارتفاع، شیب، جهت شیب، فاصله از آبراهه) به پهنه هایی با احتمالخطرپذیری خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم تقسیم گردیده است.

Keywords:

پهنه بندی سیلاب , GIS , Fuzzy Overlay , گتوند