چالش های اساسی نظریه آقاعلی حکیم درباره کیفیت معاد جسمانی از دیدگاه سید جلال الدین آشتیانی

آقا علی مدرس طهرانی، با اعتقاد عمیق به کارآیی مبانی حکمت معالیه در بازآفرینی اندیشه دینی، به ویزگی برجسته و معمول روش صدرا، یعنی مماست با قوم در بدایات و افتراق در نهایات ، عنایت ویزه نشان داده تا در بیان کیفیت معاد جسمانی طرحی نو دراندازد. طرح وی براساس اتخاذ مبانی صدرایی بدون کمترین بازسازی آنهاست، اما برنهاده های او بر مبنای نهادی صدرا کاربست افتراق در نهایات را در سعی علمی به نمایش می گذارد. وی در نظر دارد با مبانی هستی شناخت، از قبیل حرکت جوهری و مبانی معرفت نفس، معاد جسمانی را با تصویر رجوع بدن دنیوی به روح در هنگامه رستاخیز تببین کند. براین اساس، او نه بدن دنیوی را با همان ساختار دنیوی مقصد عود روح می داند و نه مانند صدرا بدن اخروی را تنها قایم به نفس مبعوث می داند. مهم ترین مواضع نقدی آشتیانی به برنهاده های حکیم بر مبنای نهادی صدرایی متوجه است، همانند بقای رابطه نفس و بدن بعد از موت، ادامه حرکت جوهری بدن پس از جدایی نفس، گرایش به نظرات متکملان اشعری، و همان ایراداتی که بر نظریه معاد عنصری متکلمان اشعری مشترک الورود است. بازخوانی مبانی صدرایی و استنتاج های حکیم موسس در آینه پزوهش نقادانه آشتیانی نمایانگر تعالی و پویایی اندیشه و روش صدرایی در برهه های متوالی است.

Keywords:

صدرالامتاهلین , آقاعلی مدرس , سیدجلال الدین آشتیانی , معاد جسمانی , معرفت نفس