بررسی اثرات ریزگرد و راهکارهای مقابله با آن

هوای پاک یکی از نعمت های الهی است که برای ادامه حیات بشر، نباتات و حیوانات وجریان زندگی در این کره خاکی ضروری است. مردم جهان هر ساله حتی بیشتر از حوادث رانندگی جان خود را بر اثر آلودگی هوا از دست می دهند.آلودگی هواناشی از ریزگردها می تواند منجر به ایجاد بیماری هایی مانند آسم تحریک شده، برونشیت، بیماری های قلبی و ریوی و آلرژی های تنفسی شود. آلودگی هوا در بخش تروپوسفر اثراتی را در غالب مقیاس های محلی تا جهانی دارد.ریزگردهای موجود در هوابه تنهایی منبع آلاینده نیست و بیشتر به حالت زیرمجموعه ای از آلاینده های حاصل از فرم های مایع یا جامد می باشد.منشا ریزگردها ممکن است به دو صورت اولیه یا ثانویه باشد.ریزگردهای با منشا اولیه به صورت مستقیم از منابع نشر آلاینده ساتع می شود، در حالیکه ریزگردهای با منشا ثانویه حاصل واکنش های یکسری از گازها در جو است.در این مورد می توان واکنش بین آمونیاک و اکسیدهای نیتروژن یا سولفور را مثال زد که باعث تشکیل ریزگردها می شود(1). معمولا ریزگردها طبق اندازه آن ها طبقه بندی می شود.اندازه قطر آن ها از 005/0 میکرون تا 100 میکرون متغیر است.ذراتی که اندازه قطر ان ها از 10 میکرون کمتر است به PM10 و ذراتی که قطر آن ها از 5/2 میکرون کمتر باشد به PM2.5 اشاره دارد.ذرات ریز معمولا با PM2.5 و ذرات فوق ریز با PM0.1 مرتبط است(2). پدیده گرد و خاک علاوه بر مسایل بهداشتی همانند انواع بیماریهای ریوی نظیر آسم، برونشیت های مزمن و فیبروز دهنده های ریه، آلرژی های حساس، ایجاد مشکل در تنفس بیماران قلبی و عروقی، که به همراه دارد، خسارات اقتصادی فراوانی نیز از جمله کاهش میزان دید در معابر، فرسایش شدید ابنیه و تاسیسات صنعتی،اختلال درسفرهای زمینی و هوایی، کاهش سطح برداشت محصولات به دلیل پوشش گرد و غبار برروی سطوح گیاهان مثمرثمر و اراضی کشاورزی و تبعات اجتماعی نظیر افزایش مهاجرت را درپی خواهد داشت .با توجه به اهمیت پدیده زیرگردها و چالش های ناشی از آن در جامعه پژوهشگر در نظر دارد مطالعاتی را که در مورد پدیده زیرگردها، پیامدها و مشکلات ناشی از آن به انجام رسیده است را مورد بررسی قرار دهد.(3). وقوع خشکسالی و کاستی های مدیریتی در کشورهای عراق، عربستان، سوریه و کشورهای جنوبی خلیج فارس، راهی شدن هر چه بیشتر ریزگردها به سمت کشور را در پی دارد .با استفاده ازتصاویر ماهواره ای، اطلاعات نقشه های هواشناسی در منطقه و همچنین مدل سازی مسیرهای گرد و غبار و حرکت ذرات معلق، امکان شناسایی کانون های مهم گرد و غبار فراهم شده است که اکثر این کانون ها در شمال و غرب عراق و همچنین شرق سوریه قرار دارند(4).در ایران سرچشمه اصلی ریزگرد باد شمال است .این باد که از خرداد تا شهریور فعال است، در شمال خاورمیانه شکل میگیرد و با گذر از کوه های ترکیه و شمال عراق، مانند قیفی به بیابان های عراق و سوریه سرازیر میشود و تا خلیج فارس و رسیدن به آبهای آزاد پیش میرود .جریانهای خشک هوای عربستان و عدم توجه به محیط زیست و بیابانزدایی در عراق باعث خشک شدن بسیاری از باتلاق های عراق و ایجاد نواحی غبارساز شده است(5).ئطبق مطالعات و بررسی ها بیش از 90 درصد کانون گرد وغبار کشور ایران ،مربوط به کشورهای همسایه ایران می شود و بیشتر گرد و غبارها از جانب عراق،سوریه و عربستان وارد ایران می شود(6).بنابراین انجام مطالعات گسترده روی ریزگردها و آثار آن بر محیط زیست به ویژه در کشور ایران امری ضروری به نظر می رسد. با توجه به اهمیت پدیده زیرگردها و چالش های ناشی از آن در جامعه پژوهشگر در نظر دارد مطالعاتی را که در مورد پدیده زیرگردها، پیامدها و مشکلات ناشی از آن به انجام رسیده است را مورد بررسی قرار می دهیم.