بررسی وضعیت توزیع فضایی کاربری اراضی شهری سمنان

هر شهر از مجموع کاربری­هایش ساخته شده است و یکی از هدف­های مهم برنامه­ریزی شهری، ارتقاء و ساماندهی الگوی توزیع کاربری­هاست. این مقاله نیز با آگاهی از توسعه نامنظم کاربری­ها در شهر سمنان، با هدف بررسی الگوی توزیع فضایی کاربری­ها این شهر انجام شده است. با توجه به این هدف، بر رویکردی کاربردی و ماهیتی توصیفی- تحلیلی مبتنی است. داده­ها و اطلاعات مورد نیاز به روش کتابخانه­ای فراهم شده است. برای بررسی و تحلیل داده­ها از روش کمی (سرانه) و تحلیل­های فضایی- مکانی، از جمله مدل­های هیرشمن- هرفیندال، شاخص فشردگی، تابع Ripley s K، شاخص تنوع سیمپسون، شاخص تکه­تکه شدگی، مدل کاربری ترکیبی Cervero و Duncan و نرم­افراز Arc GIS استفاده است. نتایج روش­های پیش­گفته نمایانگر فاصله سرانه موجود کاربری­های شهر سمنان از سرانه استاندارد طرح جامع است. بیش از یک چهارم کاربری­ها در ناحیه 3 منطقه 1 تمرکز یافته­اند. ناحیه 1 منطقه 2 دارای بیشترین فشردگی و کم­ترین سهم از زمین بایر و ناحیه 2 منطقه 2 دارای بیشترین سهم از زمین بایر و قابلیت توسعه در سال­های آتی است. تابع K نشان داد که 67 درصد از کاربری­ها اراضی شهر سمنان به­صورت خوشه­ای و در مجاورت با یکدیگر توزیع شده­اند که این الگوی توزیع با افزایش فاصله رابطه معناداری دارد. میانگین شاخص­های F، H و  D & Cنیز نشان داد که ناحیه 1 منطقه 2 از پیوستگی، تنوع و اختلاط کاربری­های بیشتری برخوردار است. تسلط چنین الگوی نامتوازنی در کاربری اراضی شهر سمنان نیازمند نظارت بر روند فعلی، برنامه­ریزی مجدد و ساماندهی ساخت و سازهاست.

Keywords:

سرانه کاربری , توزیع فضایی- مکانی , کاربری ترکیبی , کاربری اراضی , شهر سمنان