کنترل سیل، نگرشی سیستمی به تعادل اکولوژیک و بهرهوری آب در حوزههای آبخیز

در بین عوامل برهم زنندهی تعادل اکولوژیک، قطعاً سیل از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. توسعه پرشتاب سیستمهای انسانی از یک طرف و افزایش روزافزون نیازهای بشر و آثار منفی فعالیتهای او در حوزههای آبخیز از دیگرسو، باعث شده است تا تعادل دو زیرسیستم طبیعی وانسانی در حوزههای آبخیز بههم خورده و زیرسیستم سومی تحت عنوان مد یریت و بهره ور ی آب حادث شود. سالهای زیادی انسان تصور میکرد که با انجام اقدامات سازهای چون احداث سد قادر است تعادل دو زیرسیستم اولیه را برقرار سازد، ولی با گذشت زمان، انجام اقدامات یکپارچه غیرسازهای افزون بر اقدامات سازه ای، لزوم دستیابی به توسعهی پایدار در حوزهها ی آبخیز قلمداد گردید. یکی از طرحهایی که میتواند مولفههای یکپارچهی منابع آب را در حوزه- های آبخیز پوشش دهد، کنترل سیل و بهرهبرداری بهینه از سیلاب در حوزهها ی آبخیز است که به دلیل شرایط اقلیمی و طبیعی در کشور، همه ساله بخش اعظم آن بدون استفادهی بهینه از دسترس خارج میگردد. در این مقاله روشها ی شناسا یی مناطق مستعد برا ی گسترش سیلاب، به عنوان نخستین اقدام در بهرهوری از سیل، در بخشی از استانهای خراسان رضوی و شمالی با روش کاربرد مدلهای مکانیابی مورد توجه قرار گرفته و مناسبترین مدل مکانی ابی ارائه شده است.

Keywords:

تعادل اکولوژیک , مدیریت آب , کنترل سیل , حوزه آبخیز , خراسان