اقتصاد یارانه و هدفمندی یارانه ها در ایران با مروری بر تجربیات جهانی

یارانه از جمله ابزارهای مهم اقتصادی دولتها برای حمایت از اقشار و فعالیتهای تولیدی آسیبپذیر است. پرداخت یارانه با نقش دولت در اقتصاد ارتباط متقابلی دارد. البته میزان دخالت و نحوه اعمال پرداخت یارانه ها محل افتراق نظامهای مختلف اقتصادی است. در تمام نظامهای اقتصادی مساله رفاه و تامین اجتماعی از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهش حاضر بر مبنای تحلیل اسنادی و کتابخانه ای صورت گرفته است. بررسی تجربه کشورهای مختلف در راستای حذف یارانه ها نشان میدهد که دلیل عمده این کشورها جهت اجرای برنامه اصلاحات،پرهزینه بودن یارانه عمومی با توجه به افزایش جمعیت روبه افزایش قیمت کالاها و خدمات در بازارهای جهانی،بار مالی دولت افزایش قابل توجهی یافته بوده است. علاوه بر این،ناکارایی نظام توزیع دولتی و آثار منفی کنترل قیمت محصولات بر تولیدکنندگان از دلایل دیگر انجام اصلاحات بوده است.در این مورد انگیزه های دولت ایران نیز مشابه این کشورها بوده است با این تفاوت که اغلب کشورهای مذکور تنها به دنبال حذف یارانه ها بودهاند،اما دولت ایران با هدف تقویت بهرهوری و ارتقاء عدالت اجتماعی به جای حذف یارانه ها به هدفمند کردن یارانه ها اقدام نموده است. همچنین،نتایج بررسی تجربه کشورهای ذکر شده در هدفمند کردن یارانه ها نشان میدهد که حذف یارانه ها در اکثر کشورها به صورت دفعی و عمومی بوده و در نتیجه آثار زیان باری برجای گذاشته است.در حالی که قانون هدفمند شدن یارانه ها در ایران به صورت تدریجی،مرحلهای و با توجه به واقعیتهای اجتماعی و اقتصادی کشور صورت میگیرد.

Keywords:

اقتصاد یارانه , یارانه در ایران , هدفمندی یارانه ها , یارانه , رفاه اجتماعی