منش شخصی و خانوادگی امام رضا علیه السلام

زندگی و شخصیت امامان شیعه و از جمله امام رضا(ع)، دو جنبه ارزشی متمایز و با این حال مرتبط با هم دارد:اول- شخصیت عملی و علمی و اخلاقی و اجتماعی آنان که در طول زندگی ایشان، در منظر همگان شکل گرفته است و فهم و ادراک آن نیاز به پیش زمینه های اعتقادی و مذهبی خاص ندارد، بلکه هر بیننده فهیم و دارای شعور و انصاف میتواند، ارزشها و امتیازهای آنان را دریابد و بشناسد.دوم- شخصیت معنوی و الهی آنان که ریشه در عنایت ویژهی خداوند نسبت به ایشان دارد. شناخت این ب9 عد از شخصیت اهل بیت نیاز به معرفتهای پیشین دارد؛ یعنی نخست باید به رسالت پیامبراکرم(ص) ایمان داشت و براساس رهنمودهای آن حضرت، ولایت عترت را پذیرفت و برای شناخت جایگاه عترت به روایات و راویان معتبر اعتماد کرد و کوتاه سخن اینکه بینشهای مذهبی مختلف، میتواند مانع شناخت این ب9عد از شخصیت اهل بیت(ع) باشد.شخصیت ملکوتی و مقام شامخ علمی و زهد و اخلاق امام رضا( ع) و اعتقاد شیعیان به او سبب شد که نه تنها در مدینه بلکه در سراسر دنیای اسلام به عنوان بزرگترین و محبوبترین فرد خاندان رسول اکرم(ص) مورد قبول عامه باشد. مسلمانان او را بزرگ ترین پیشوای دین بشناسند و نامش را با صلوات و تقدیس ببرند. طرز رفتار و آداب و معاشرت عمومی آن حضرت چه پیش از ولایتعهدی یا پس از آن بهگونهای بود که پیوسته نقشه های مامون را بر هم میزد. آن حضرت دارای حضور ذهن، سرعت انتقال، قوت استدلال و روانی و شیوایی کلام بود. معانی بکر و تازه در هنگام ضرورت بی زحمت اندیشه و بدون سستی در بیان، در اختیارش قرار داشت. مباحثات آن حضرت با روسای ادیان و دانشمندان و زندیقان که آنان را با دلایل روشن و براهین قاطع محکوم و مغلوب می فرمود، دلیل آشکاری است بر درجه حضور ذهن و سرعت انتقال آن حضرت. از این رو مشاهده میشود که علما و دانشمندان و روسای ادیان مختلف در مجلسی که مامون تشکیل میداد و از آنها میخواست که بی پروا هر چه را اعتقاد دارند، مورد بحث قرار دهند، پس از مناظره آن حضرت، با دانشمندان حاضر، سکوت همه جا را فرا میگرفت و همه گفتار امام را تصدیق میکردند و به برتری مقام علمی او اقرار می کردند و به کمبود علمی خود در برابر آن بزرگ مرد اعتراف مینمودند. به طورکلی او دارای شخصیتی یگانه و صفاتی ویژه بوده است و از نظر شیعه امامیه آن حضرت دارای ملکه عصمت که از لوازم امامت است، می باشد.در این مقاله کوشش شده منش شخصی و خانوادگی آن حضرت مورد بررسی قرار بگیرد.

Keywords:

امام رضا(ع) , منش شخصی , خانوادگی , شئون زندگی