بررسی تطبیقی نقشه محرابی بر منسوجات سنتی ایران و هند

هم­جواری ایران و هند منجر به ایجاد نوعی رابطه بینافرهنگی گردیده که قدمت آن به پیش از اسلام باز می­گردد. شباهت بیش از حد نقش محراب بر منسوجات دو کشور که ریشه در باورهای مشترک اعتقادی داشته، در مواردی تشخیص خاستگاه اولیه نقوش محرابی را مشکل می­نماید. از این­­رو ضروری است رابطه تاثیر و تاثری منسوجات محرابی دو کشور، مورد مطالعه قرار گیرد. بر اساس فرض اولیه نقش محرابی از ایران به هند انتقال یافته و متاثر از فرهنگ هند، تغییر یافته است. پرسش­های اساسی این پژوهش عبارتند از: رابطه تاثیر و تاثری نقش محراب در منسوجات هند و ایران چگونه است وجوه اشتراک و افتراق این نقوش چیست   در این پژوهش توصیفی و تحلیلی مبتنی بر اطلاعات کتابخانه­ای و اسنادی، ابتدا منسوجات محرابی شاخص، استخراج و دسته­­بندی شده و خاستگاه آن­ها مورد بررسی قرار گرفته است. سپس ضمن مشخص کردن وجوه اشتراک و افتراق، به تحلیل این نقوش پرداخته شده است. یافته­ها­ی این پژوهش حاکی از آنست که نقش محراب بیشتر در دوره صفوی به هند انتقال یافته و اگرچه اغلب عناصر ایرانی این طرح­ها در منسوجات هندی در سه قرن گذشته حفظ شده، اما به مرور در ترکیب با فرهنگ هند در دوره معاصر، تغییراتی مختصر یافته است.

Keywords:

نقش محراب , منسوجات , ایران و هند