مقدمه ای بر استفاده از ریاضیات فازی در باستان شناسی (مورد مطالعاتی: بازسازی مجازی برج طغرل با استفاده از قابلیت اعتماد فازی)

امروزه استفاده از منطق و ریاضیات فازی در علوم و فنون گوناگون در حال افزایش است. باستان شناسی از علومی است که کمتر به روشهای منطق و ریاضیات فازی توجه داشته است. اما به دلیل ماهیت بسیاری از اطلاعات و داده های باستانشناسی، استفاده از این روشها در باستان شناسی میتواند مفید واقع شود. فازی در لغت به معنای مبهم و نادقیق است و ازآنجاییکه در باستانشناسی داده هایی وجود دارند که مبهم هستند، استفاده از ریاضیات و منطق فازی میتواند راهگشای برخی تحلیلها باشد. در پژوهش حاضر، در آغاز منطق فازی و لزوم استفاده از آن در باستانشناسی توضیح داده میشود. سپس شرایط و بخشهایی از باستان شناسی که در آنها، ریاضیات و منطق فازی کاربرد دارد، بیان شده است و در انتها سازوکارهای استفاده از ریاضیات و منطق فازی در باستانشناسی شرح داده میشود. در ادامه یکی از سازوکارها، یعنی قابلیت اعتماد فازی و کاربردهای آن در باستان شناسی، بهویژه استفاده از آن برای بازسازی مجازی بناهای تخریب شده، بیان میشود. به عنوان مطالعه ی موردی، با استفاده از قابلیت اعتماد فازی، بنای نیمه تخریبشدهی برج طغرل، طی چند مرحله به صورت کامل بازسازی شده است. در هر مرحله بیشترین مقدار ممکن قابلیت اعتماد، انتخابشده و در پایان، قابلیت اعتماد کل بنای بازسازی شده با استفاده از مقدار قابلیت اعتماد هر مرحله به دست آمده است. تعیین میزان قابلیت اعتماد مراحل بر اساس نظرات کارشناسان، ویژگیهای فنی، معماری و جغرافیایی بوده است. این روش برای استفاده باستان شناسان و مرمتگران به منظور پس بینی علمی فرم سازه ها و اشیای از بین رفته و تحلیلهای منتج از پسبینی، کاربرد دارد.

Keywords:

منطق فازی , نظریه ی امکان , بازسازی مجازی , قابلیت اعتماد فازی , برج طغرل