مطالعه تطبیقی تزئینات کاشی کاری در مسجد وکیل و نصیرالملک شیراز

از عوامل موثر در شکوه و زیبایی معماری ایران به ویژه در دوران اسلامی به تزئین و آرایش بناها می توان اشاره کرد. در این میان مسجد وکیل یکی از شاهکارهای معماری دوره زند و مسجد نصیرالملک یکی از مهم ترین بناهای دوره قاجار در شهر شیراز از لحاظ تزئینات و به خصوص کاشی کاری حائز اهمیت هستند. از اهداف این پژوهش، مطالعه و مقایسه تزئینات کاشی کاری این دو بنا است که می تواند باعث بازشناسی هویت فرهنگی این دو بنا شود. از آن جایی که این دو مسجد و تزیینات آن ها مورد بی مهری و کم توجهی بیشتری قرار گرفته، این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی در عرصه آرایه های تزئینی این دو بنا به ارزیابی و مقایسه تطبیقی کاشیکاری های دو بنای شاخص معماری دوره زند و قاجار می پردازد. براساس بررسی و مطالعات صورت گرفته، در این دو مسجد استفاده از نقوش هندسی و گیاهی متداول هنرهای ایرانی کاهش یافته است. خطوط تزئینی در هر دو مسجد، خط ثلث است که در مسجد نصیرالملک خطوط دارای کشیدگی و فشردگی بیشتری نسبت به مسجد وکیل هستند که همین امر باعث دشواری در خوانش آن ها شده است. در قاب کاشی های مسجد نصیرالملک دیگر خبری از خطوط و طرح های سبک و روان نیست و نمایش حرکت اسلیمی ها به ندرت در آن دیده می شود و طرح گل ها و گیاهان در بستری از رنگ های زرد و آبی اجرا شده اند و فضای شلوغی از نقش و رنگ به وجود آمده است. اما در مسجد وکیل زمینه نقوش به رنگ سفید است و این شیوه اجرا موجب روشنی و مانع شلوغی کاشی کاری ها شده است

Keywords:

کاشی کاری , تزئین , مسجد وکیل , مسجد نصیرالملک.