خانواده ی زنان آسیب دیده اجتماعی شهر تهران: مطالعه کیفی

مقدمه: بسیاری از مطالعات ساختار و عملکرد خانواده را مهمترین عوامل تعیینکننده رفتارهای پرخطر فرزندان می دانند.هدف: این مطاله با هدف تبیین ساختار خانواده در زنان آسیب دیده اجتماعی شهر تهران انجام شده است. روش: پژوهش کیفی با رویکرد تحلیل محتوای قراردادی به مدت 4 ماه در مراکز کاهش آسیب و سرپناه های شبانه ی وابسته به سازمان بهزیستی استان تهران صورت گرفت. 18 مصاحبه عمیق انفرادی با زنان آسیبدیده اجتماعی انجام شد. مشارکت کنندگان شامل زنان معتاد، روسپی، بیخانمان، دختران فراری و تحت خشونت وابسته به جنسیت بودند که به صورت هدفمند با حداکثر تنوع انتخاب شدند. تمامی مصاحبه ها ضبط و تایپ شد. برای تحلیل نتایج، واحدهای معنیدار استخراج، کد بندی و طبقه بندی شد.نتایج: میانگین سن زنان 30 سال بود. همه مشارکت کنندگان حداقل تحصیلات ابتدایی را داشتند و از نظر جنسی فعال بودند. اکثریت مشارکتکنندگان مطلقه و معتاد به مواد مخدر بودند. دو نفر از زنان اعتیاد به مواد مخدر تزریقی و مبتلا به هپاتیت و سه نفر مبتلا به اچ آی وی بودند. 66/6 درصد زنان آسیب دیده اجتماعی بی خانمان و سابقه زندان داشتند. 94/5 درصد زنان مورد مطالعه سابقه روسپی گری داشتند. 44/44 درصد زنان خانواده ی پرجمعیت داشتند. در کودکی دو نفر فقط با پدر، سه نفر با مادر و 3 نفر با اقوام زندگی کرده بودند. والدین 27/77 نفر از زنان از هم جدا شده بودند. 83/3 درصد زنان، والدین بی سواد، 77/7 درصد زنان فقر در خانواده ذکر را کردند. 44/44 درصد زنان فوت و 38/88 درصد زنان، ازدواج مجدد والدین را در کودکی و نوجوانی تجربه کرده بودند. والدین 61/11 زنان اعتیاد به مواد مخدر داشتند. پدر 22/22 زنان سابقه زندان و کیفری داشتند.بحث و نتیجه گیری: خانواده به عنوان اولین واحد اجتماعی تاثیر زیادی در ایجاد یا پیشگیری از آسیبهای اجتماعی دارد. لذا گنجاندن برنامه های پیشگیری مبتنی بر توانمندسازی خانواده در فعالیتهای پیشگیرانه جامع پیشنهاد می گردد.