بررسی تاثیر نوع حلال در استخراج ماده رنگزای موثر گیاهان روناس و گزنه و بررسی خاصیت ضدمیکروبی آنها

گیاهان گوناگون با مواد موثره یا عصاره های مختلف دارای خواص مختلف و مصارف متفاوت داروئی، آرایشی و بهداشتی می باشند. گونه های متعددی از گیاهان رنگزای وجود دارند که عصاره آنها علاوه بر قابلیت رنگرزی می تواند در کنترل و درمان بیماری ها مفید باشند. عصاره گیاهان رنگزای روناس (Rubia tinctorum) و گزنه (Urtica diocia) علاوه بر قابلیت رنگرزی الیاف پروتئینی می توانند در مهار و رشد باکتری ها اثرات مطلوب از خود نشان دهند و در صنایع پزشکی و بهداشتی مورد استفاده قرار گیرند. با توجه به اینکه استخراج ماده موثر در این گیاهان به نوع حلال مورد استفاده بستگی دارد لذا در این تحقیق از سه حلال مختلف متانول، اتر و اتیلاستات جهت استخراج ماده موثره روناس و گزنه استفاده شد. سپس عملیات رنگرزی پارچه پشمی با عصاره های رنگی به روش پیش دندانه انجام گرفت. در ادامه خواص ضد باکتریایی عصاره ها توسط دو باکتری مختلف اشرشیاکلی (E.coli) و کلبسیلا (Kelepsiella) بررسی گردید. نتایج نشان می دهد که پارچه های پشمی رنگرزی شده با عصاره های گیاهان روناس و گزنه دارای ثبات های نوری و شستشویی مناسبی بوده و در حد استاندارد می باشند. همچنین بررسی خواص ضدباکتری عصاره های گیاهی با دو باکتری نشان می دهد که افزایش درصد خلوص عصاره از 50 به 100 میلی گرم در میلی لیتر باعث افزایش خاصیت ضدباکتری نمونه ها می گردد. همچنین عصاره های استخراج شده با حلال اتیل استات در روناس و گزنه از خواص ضدباکتریایی بالاتری نسبت به دو حلال متانول و اتر برخوردارند و خاصیت ضدباکتریایی عصاره گزنه حدود 20 الی 25 درصد بالاتر از عصاره روناس می باشد.

Keywords:

گیاهان رنگزا , روناس , گزنه , عصاره گیری , رنگرزی و ضدباکتری