جایگاه علم رجال در تمدن اسلامی

یکى از مهم ترین علوم اسلامى که براى رسیدن به سنت نبوى (ص) و سخنان معصومین (ع) نقش کلیدى دارد، علم رجال است. عالم دینى با تمسک به اطلاعات موجود در کتاب های رجال و نقد و بررسی آنها، پیرامون صحت و اعتبار تک تک روایات نظر مى دهد. از طرفی رسیدن به تمدن اسلامی گذشته از مراجعه به قرآن، جز از راه مراجعه به روایات ممکن نیست و حلال و حرام الهى و میزان و ترازو تمامی امورات و تکالیف روزمره مسلمانان، به وسیله روایات به اثبات مى رسند. و لازم است که معیارها و شاخص های این تمدن عظیم گذشته از قرآن، از روایات نیز اخذ شود، چرا که روایات گذشته از تبیین حقایق قرآنى، تفصیل احکام شرعى و عملى و اخلاقی و عرفانی و اجتماعی و به طور کلی تمامی امورات افراد را نیز به عهده دارد. از طرف دیگر از واضحات است که مراد از روایات میزان، تنها روایات صحیح است لذا بسیار مهم است که دانسته شود راویان این روایات چه کسانی بوده اند آیا می توانند از جمله افرادى در نظر گرفته شوند که بتوان به آنها در صحت انتساب آن سخنان به پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین (ع)، اعتماد نمود علم رجال عهده دار به دوش کشیدن این بار سنگین است و نمی توان به دلائلی چون نکوهش و عیبجویی افراد و یا مقطوع الصدور بودن روایات کتب اربعه، از این علم مهم دست برداشت چرا که جعل و انحراف دادن احادیث زیاد بوده و با رجوع به منابع حدیثی و کتاب های رجالی٬ می توان به این نکته دست یافت که راویانی وجود داشته اندکه با انگیزه های گوناگون دست به جعل حدیث می زدند و سخنانی را به دروغ به پیامبر و ائمه(ع) نسبت می دادند. لذا رسیدن به احادیث واقعی و صادره از معصوم و تمییز آنها از غیرشان جز از راه علم رجال ممکن نیست.

Keywords:

سنت , رجال , تمدن اسلامی , روایات واقعی