نامه های رستم فرخ هرمزد در شاهنامه؛ افسانه یا تاریخ

در شاهنامه، در پادشاهی یزدگرد سوم و آغاز جنگ های ساسانیان و تازیان، چند نامه نگاری با گفتگوهایی حساس روایت شده است. در این نامه ها بیشتر سخنان و گلایه های رستم فرخ هرمزد، سپهسالار سپاه ایران در قادسیه، شنیده می شود. سخنانی که گاه شورانگیز و ایرانگرایانه است و گاه در تحقیر دشمن متجاوز و از این رو بیت هایی از آن در حافظه ایرانیان ثبت شده و بر زبان ها جاری است. پرسش این پزوهش آن است که این نامه ها و پیام ها چه میزان اعتبار تاریخ دارند جز شاهنامه کدام منابع تاریخی معتبر آنها را تایید می کنند آیا این نامه ها را فردوسی برای التیام یا توجیه شکست ساسانیان ساخته و پرداخته است آیا او خلاقانه و ادیبانه برداشت های مردم و دیدگاه رایج را در رخدادها گنجانده است در این جستار پس از بازنویسی دقیق و امانت دارانه گزارش شاهنامه، که برای فهم و تحلیل محتوای نامه ها ضروری است، منابع تاریخی داخلی و خارجی و سپس پژوهش های ساسانی شناسی بررسی و دسته بندی می شوند. در پایان در تحلیل و ریشه کاوی چرایی و چگونگی این نامه ها و میزان اعتبار آنها، دلایل و عواملی بیان خواهد شد.