بررسی حادثه سیل شهر خرم آباد

شهر خرم آباد مرکز استان لرستان، در غرب کشور، جمعیتی بالغبر 600 هزار نفر و آب وهوای معتدل کوهستانی دارد. این شهر دارای رودخانه های متعددی است که همگی به رودخانه سیمره و درنهایت به رودخانه کرخه میریزند. بر روی رودخانه اصلی شهر چندین پل تاریخی، جدید و موقت وجود داشته و در %80 مسیر رودخانه منازل مسکونی، ادارات و پارکها وجود دارند. در غروب آفتاب روز 10 فروردینماه، بارش باران در شهر خرم آباد شدت گرفت. به دلیل تداوم بارش، سطح آب به تدریج بالاتر آمد و از ساعت 10 شب اطلاع رسانی در خصوص تخلیه منازل حاشیه رودخانه انجام شد. این فرآیند از ساعت 12 شب به بعد شدت گرفت. در ساعت 5 بامداد روز 11فروردین، سطح آب درست در منطقه حاشیه پایینی خرم رود و در مجاورت پل تاریخی صفوی افزایش یافت به طوریکه آب از روی حاشیه رودخانه سرریز و خیابانهای زیرگذر کنار رودخانه را پر نمود و در قسمت پایینی پل صفوی باعث شکسته شدن حاشیه رودخانه و در ساعت 6:30 دقیقه صبح آب به داخل منازل حاشیه رودخانه و کوچه های مرتبط با آن وارد شد. این سرریز درست در ضلع غربی خرم رود محل انباشت شنهای سیلاب قبل بود. با ادامه و شدت گرفتن بارشها، سطح خرم رود بالاتر آمد و زیرگذرهای ضلع شرقی نیز به زیرآب رفت. حدود ساعت 8صبح، پل روی رودخانه کرگانه شکسته شد و سیلاب حاصل از آن، باعث سرریز پل فلزی متصل به خرم رود شد و خرم رود طغیان کرد.با طغیان رودخانه، پارک شهر، خیابان ساحلی در تمام طول مسیر خرم رود، به زیرآب رفت، تمام راه های ارتباطی به بیمارستان شهید رحیمی بهجز یکراه مسدود شد. تمام مسیرهای زیرگذر با سیلاب انباشته شد. در پایین شهر، رودخانه در تقاطع با رودخانه مسیر کشکان مجددادچار طغیان شد و قسمت دیگری از شهر را به زیرآب برد. سطح آب بالا آمده به سطح بالایی پایه های پل صفوی رسید، تردد از روی پل ممنوع شد و چندین منطقه شهر به زیرآب رفت. ساعت 12:20 دقیقه ظهر با قطع بارندگی سطح آب پایین آمد.در تمام ساعت بارش باران، نیروهای امدادی و آتش نشانی، با هشدار به ساکنین کنار خرم رود و اعلام دستور تخلیه منازل، باعث حفظ جان ساکنین شدند. بهطوریکه باوجود سیلاب فقط یک زوج که مشغول گذاشتن کیسه شن در جلو منزل خود بودند جان باختند.این سیل موجب خساراتی همچون تخریب چندین باب منزل، مغازه، تخریب 3 پل، آسیب شدید زیرساختهای شهری، آسیب خیابانها، تخریب و ریزش جاده ها و خیابانهای داخل و حاشیه شهر، تخریب بخشی از مناطق مسکونی حاشیه شهر، آسیب پایه های پل صفوی، آسیب به ساختمانهای اداری و دانشگاه ها، ورود سیلاب به فرودگاه و قطع پروازهای فرودگاه، سیلابی شدن جاده ها و راه های مواصلاتی شهر شد.نتیجه گیری و پیشنهاد ها:با توجه به اینکه حادثه سیل برای اولین بار با این شدت در شهر اتفاق بود، برنامه مشخصی جهت مواجهه و مدیریت آن وجود نداشت. زیرساختها و امکانات لازم جهت اقدامات پیشگیرانه بسیار ضعیف بود. سرعت واکنش و انجام اقدامات در مرحله پاسخ بسیار کند و ارتباط بین سازمانی بسیار ضعیف بود. پیشنهاد میشود آموزش لازم در خصوص شناخت، پیشبینی، آمادگی و تدوین برنامه های لازم در مقابله با بحرانهای مختلف ازجمله سیل به کلیه رده های مختلف، تعیین مناطق امن در سطح شهر با توجه به نوع مخاطره، انجام ساخت وسازهای شهری ازجمله توسعه خیابانها، زیرگذرها و پلها مهندسی، با دقت و با رعایت اصول علمی، افزایش و توسعه امکانات پیشگیرانه در سطح شهر )بلوک نیوجرسی، کیسه شن، ماشین آلات سبک و سنگین(. با گذشت 12 روز از حادثه پارک شهر غرق در سیلاب است، زیرگذرهای بعد از 7 روز قابل استفاده شدند. برخی مسیرهای ارتباطی داخل شهری مسدود و به دنبال سیل، در روزهای اخیر پدیده رانش زمین به مشکلات موجود اضافه شده است.

Keywords:

آسیب , سیل , شهر خرم آباد , زیرساختهای شهری