برآورد زی توده خشبی روی زمین در درختان شاخه زاد گونه بلوط ایرانی (Quercus brantii) (مطالعه موردی: منطقه مله شبانان خرم آباد)

چکیده سابقه و هدف: امروزه استفاده از شاخص های اکولوژیک برای شناخت وضعیت اکوسیستم ها و پایش و ارزیابی تغییرات ایجاد شده در طی زمان، در کشورهای پیشرفته به صورت امری متداول درآمده است. از جمله شاخص های اکولوژیک که ضعف اطلاعات آن به خوبی مشهود است، آگاهی از توان تولید زی توده اکوسیستم های جنگلی و گونه های آن است. مواد و روش ها: هدف از این تحقیق استفاده از روابط آلومتریک درختان بلوط زاگرس به منظور برآورد زی توده آن‎ها یا دستیابی به معادلات محلی برای برآورد زی توده روی زمین گونه بلوط ایرانی، در منطقه مله شبانان خرم آباد صورت گرفته است. به این منظور در منطقه مله شبانان خرم آباد 28 اصله جست گروه از گونه بلوط ایرانی به روش تصادفی (بدون جایگزینی) انتخاب شد. قطر برابر زانو، قطر برابر سینه، قطر تاج و ارتفاع کل درختان سرپا اندازه گیری و سپس درختان قطع شدند. اجزای مختلف درخت شامل تنه و سرشاخه تفکیک و توزین گردیدند و جهت تعیین نسبت وزن خشک به وزن تر، دیسک هایی از قسمت های مختلف درختان گرفته و به آزمایشگاه منتقل شدند. با استفاده از این نسبت، وزن خشک تاج، تنه و در نهایت زی توده چوبی روی زمین محاسبه شد. یافته ها: از 28 پایه مورد مطالعه، 26 پایه با پراکنش مناسب انتخاب گردید. با استفاده از مدل های رگرسیونی ترکیبی و همچنین توابع پایه خطی، درجه 2، نمایی و توانی، معادلات آلومتریک با ضریب تبیین بالا در سطح احتمال 95/0 به دست آمد. نتیجه برازش رگرسیون گام به گام برای برآورد زی توده درخت نشان داد که در صورت استفاده از مدل ترکیبی شامل مولفه های قطر در ارتفاع برابر زانو و قطر متوسط تاج درخت به عنوان متغیرهای برآوردکننده، مدل مناسب تر، مدل ترکیبی 121.239- 3.946X+39.856 X1=y و مقدار ضریب تبیین 8/0، که X1 قطر متوسط تاج بر حسب متر و X2 قطر درخت در ارتفاع برابر زانو بر حسب سانتیمتر بود. نتیجه برازش مدل های پایه رگرسیونی خطی، توانی، نمایی و درجه2 برای برآورد وزن خشک کل درخت نشان داد که در صورت استفاده از قطر متوسط تاج درخت به عنوان متغیر برآوردکننده، مدل مناسب تر، مدل درجه2 بود. از بین متغیرهای مختلف، قطر متوسط تاج متغیر مناسب تری برای پیش بینی زی توده درخت بود که بهترین مدل رگرسیونی به دست آمده، مدل رگرسیونی درجه2 با ضریب تبیین 927/0 بود نتیجه گیری: نتایج نشان داد که در مقایسه بین مدل های رگرسیونی ترکیبی و توابع پایه خطی، توانی، نمایی و درجه 2، بهترین مدل برای برآورد زی توده درخت بلوط، مدل رگرسیونی درجه2 بر مبنای قطر متوسط تاج با ضریب تبیین 927/0 بود. همچنین با مقایسه متغیرهای برآوردکننده برای مدل سازی زی توده درخت می توان نتیجه گرفت که به طور کلی برای گونه بلوط ایرانی، استفاده از قطر متوسط تاج به عنوان متغیر برآوردکننده، می تواند برآورد بهتر و مناسب تری از زی توده درختان را نشان دهد.

Keywords:

بلوط ایرانی , زی توده روی زمین , روابط آلومتریک , مله شبانان