یکی از شئون بسیار مهم هر فرمانده و مدیری
کنترل و نظارت بر نیروها میباشد. برای انجام
کنترل و نظارت باید با انواع
کنترل آشنا بود. یکی از بهترین الگوهای انواع
کنترل و نظارت سیره حضرت امیر علیه السلام میباشد. در این راستا یکی از بهترین منابع، بیانات امیر مومنان علی علیه السلاممیباشد که به طور خاص در دو کتاب
نهج البلاغه و
غررالحکم و دررالکلم جمعآوری شده است.در این تحقیق با استفاده از روش
تحلیل مضمون که یکی از مهمترین روشهای کیفی میباشد و با بهرهگیری از نرم افزار MAXQDA 10 به واکاوی
نهج البلاغه غررالحکم و دررالکلم در رابطه با مسئله انواع
کنترل پرداخته شد. در این زمینه 1959 مضمون اولیه شناسایی شد، مضامین اولیه در قالب 133 مضمون اصلی دستهبندی گردید و سپس 133 مضمون اصلی در قالب 35 مضمون سازمان دهنده سازماندهی شدند، 35 مضمون سازمان دهنده نیز در قالب 8 مضمون فراگیر قرار گرفتند، این 8 مضمون عبارتند از:کنترل الهی،
کنترل کنش گرا و پیشگیرانه،
کنترل مالی، تقوا و خودکنترلی،
کنترل پنهانی، امر به معروف و نهی از منکر،
کنترل مستقیم و
کنترل در مسائل شخصی. در نهایت همگی مضامین ذیل مضمون فراگیر
کنترل اسلامی از دیدگاه امام علی علیه السلام قرار گرفتند.