تاثیر موقوفات نظامیه بغداد در شکوفایی علمی آن

یکی از مراکز مهم علمی در عهد شکوفایی تمدن اسلامیه نظامیه ها بوده است که شاخص ترین آنها نظامیه بغداد محسوب می شده است. مساله اصلی این مقاله بررسی جایگاه و تاثیر موقوفات در تاسیس و استمرار فعالیت علمی این نهاد آموزشی و پژوهشی می باشد. در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و با استناد به منابع دست اول نقش و جایگاه موقوفات را در تعالی نظامیه بغداد که از مهمترین مراکز علمی عصر محسوب می شده را مورد بررسی قرار می دهیم. بر اساس یافته های این تحقیق یکی از برنامه های مدبرانه و دقیق خواجه نظام الملک در زمان تاسیس نظامیه بغداد وقف کردن ابنیه درآمدزای مهم برای آن مثل بازارها ، دکان ها ، املاک فراوان بوده است و در متن وقفنامه ها هم با دقت تمام میزان و مصادیق مصرف درآمد موقوفات نظامیه بغداد مشخص شده است. بر این اساس شکوه و ابهت نظامیه بغداد بیش از سه قرن با شکوه فراوان به طول انجامید و با وجود هجوم مغوالن و سیالبهای مکرر و حوادث متعدد دیگر با استفاده از درآمد موقوفات و مستقل از حکومتها و درآمدهایشان به حیات علمی اش ادامه داد و تاثیرات عمیق اجتماعی و فرهنگی به جای نهاد.

Keywords:

نظامیه بغداد , موقوفات , توسعه علمی , نظام الملک , سلاجقه