بررسی سازگاری استراتژی های اتخاذ شده از سوی کشاورزان و الگوهای آسیب پذیری نسبت به خشکسالی در حوضه آبریز بختگان

خشکسالی، یکی از مهمترین تهدید کننده های معیشت افراد و توسعه اقتصادی- اجتماعی به شمار می آید. برخی مناطقهمانند استان فارس، بیشتر مستعد فاجعه خشکسالی هستند و ظرفیت هر منطقه برای اقدام کارا و پاسخ به اثرات خشکسالیمتفاوت است. در مناطق مستعد خشکسالی، بایستی ارزیابی ریسک توسط برنامه ریزان و سیاستگذاران به منظور درک بهترمخاطره خشکسالی و تشخیص عوامل و فرآیندهای مربوط به آن انجام شود. موضوع آسیب پذیری شامل تجزیه و تحلیل عواملایجاد کننده آسیب پذیری می شود که یک ابزار ارزشمند در ارزیابی ریسک منطقه ای به شمار می آید. از سوی دیگر، ارزیابیآسیب پذیری زیر بنای برنامه ریزی کاهش ریسک خشکسالی و حرکت از مدیریت بحران به مدیریت ریسک است. هدف مطالعهحاضر، بررسی سازگاری استراتژی های اتخاذ شده از سوی کشاورزان و الگوهای آسیب پذیری نسبت به خشکسالی در حوضهآبریز بختگان است. بدین منظور، ابتدا با استفاده از رویکرد می- بار و والدرز آسیب پذیری کشاورزان نسبت به خشکسالیمحاسبه شد. سپس از رویکرد داده کاوی به منظور شناسایی الگوهای آسیب پذیری بهره گرفته شد. در نهایت، سازگاریاستراتژی های اتخاذ شده توسط کشاورزان و الگوهای آسیب پذیری نسبت به خشکسالی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه ای شامل276 کشاورز برای مصاحبه و جمع آوری داده های لازم در سطح مزرعه انتخاب شد. کشاورزان نمونه با استفاده از روشنمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. این مطالعه با در نظر گرفتن ابعاد مختلف آسیب پذیری، بر اساس نتایجبدست آمده از رویکرد می- بار و والدرز، ده الگوی متمایز و مستقل آسیب پذیری را استخراج کرد. نتایج مطالعه نشان داد، برایتمامی الگوهای موجود به جز الگوهای 3، 4 و 10 سازگاری لازم بین استراتژی های اتخاذ شده و الگوی آسیب پذیری وجود دارد. یافته های این مطالعه می تواند به سیاستگذاران جهت کاهش آسیب پذیری کشاورزان نسبت به خشکسالی از طریق بهبود برنامه ریزی و بکارگیری استراتژی های مدیریت ریسک مناسب کمک نماید.