مروری گذرا بر خواص آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی گیاه عناب

با توجه به عوارض جانبی و آثار زیان بخش داروهای شیمیایی، مسئله بازگشت به استفاده از داروهای گیاهی و طبیعی امروزه مورد توجه جدی واقع شده است. گیاه عناب با نام علمی ( Ziziphus jujuba Mill ) یکی از گیاهان متعلق به خانواده رامناسه ( Rhamnaceae ) می باشد، این گیاه دارویی، مانند اکثر داروهای طب سنتی، علی رغم دارا بودن قابلیت های دارویی فراوان کمتر مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اینکه میوه عناب به میزان زیادی در ایران مورد استفاده قرار می گیرد، هدف از این مطالعه، مروری بر خواص آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی گیاه عناب می باشد. یک جستجوی سیستماتیک در نشریات علمی Web of Science و PubMed از ژانویه سال 1980 تا دسامبر 2018 انجام شد. کلمات کلیدی مورد استفاده در این جستجوی منظم شامل عناب، آنتی اکسیدان، ضدمیکروبی، گیاهان دارویی، طب سنتی می باشد. براساس مطالعات فیتوشیمیایی گیاه عناب غنی از آنتی اکسیدان ها، ترکیباتی مانند فلاونوئیدها، ساپونین ها، تانین ها، استرول ها و سیکلوپپتیدهای آلکالوئیدی می باشد، که خواص درمانی متعددی از جمله خواص ضد التهابی، ضد سرطانی، ضد صرعی، ضد دیابتی، کاهش دهنده چربی و فشار خون را به آن نسبت می دهند. با توجه به این نکته که در این مطالعات هیچ گونه عملیات شیمیایی یا فرآوری بر روی میوه صورت نگرفته است، این گیاه می تواند به سهولت توسط عامه مردم مورد استفاده قرار گیرد. و از آن جایی که همواره پیشگیری بهتر از درمان است، و استفاده از داروهای شیمیایی خوراکی در دیابت دارای عوارضی همچون سمیت کبدی و علایم سوء می باشد؛ درحالی که گیاهان دارویی فاقد این عوارض هستند، می توان مصرف میوه عناب با توان آنتی اکسیدانی بالا را به عنوان یک عامل پیش گیری کننده از بروز عوارض دیابت و یک راهکار درمانی مفید پیشنهاد کرد. در صورت تایید دوباره اثرات فوق در مطالعات in vivo مصرف بیش تر این گیاه یا فرآورده های آن را می توان در جامعه توصیه نمود.

Keywords:

عناب , آنتی اکسیدانی , ضد میکروبی , دیابت , گیاهان دارویی , طب سنتی