تاثیر نانوذرات کبالت بر تولید دیوسژنین در گیاه شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)

شنبلیله بانام علمی Trigonella foenum-graecum L. یک گیاه علفی یک ساله از تیره Legouminosae می باشد. دانه، برگ، ساقه و ریشه گیاه شنبلیله دارای ساپونین های استروئیدی مختلف مانند دیوسژنین، یاموژنین، تیکوژنین، نئوتیکوژنین است. دیوسژنین یک ساپونین استروئیدی مهم است که بعنوان ماده پیش ساز برای ساخت هورمون های پروژسترون ، کورتیکواستروئید و قرص های ضد بارداری استفاده می شود. افزایش تولید دیوسژنین در گیاه شنبلیله مهمترین هدف تحقیق حاضر بود. برای افزایش دیوسژنین از ظرفیت نانوذرات کبالت بعنوان یک الیستور در ترکیب مواد تغذیه ایی رشد گیاهچه شنبلیله استفاده شد. تیمارهای آزمایش غلظت های مختلف نانوذرات کبالت ( شاهد، 100، 200 و 300 میکرو مولار) بودند که اثرات آنها در طرح آماری کاملا تصادفی با 4 تکرار مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. صفات آزمایشی اندازه گیری شده عبارت بودند از شاخص های رشد رویشی (طول ریشه، طول ساقه، مساحت برگ و همچنین وزن های تر و خشک ریشه، ساقه و برگ) و محتوای دیوسژنین تولید شده در اندام هوایی و ریشه گیاهچه شنبلیله. مهمترین نتایج نشان داد حداکثر دیوسژنین تولید شده در اندام هوایی تحت غلظت 100 میکرومولار بدست آمد. همچنین غلظت های مختلف نانوذره کبالت منجر به افزایش سطح برگ و وزن تر ریشه شنبلیله شد. بیشترین میزان وزن تر ریشه در غلظت های کمتر نانوذرات کبالت بدست آمد. درحالیکه میزان وزن خشک بخش های هوایی تحت تاثیر نانوذرات کبالت تغییری نشان داده نشد. بنابراین دیوسژنین توانست تحت تاثیر مصرف نانوذرات کبالت در ترکیب غذایی محیط رشد گیاهچه شنبلیله افزایش پیدا کند.

Keywords:

شنبلیله , دیوسژنین , نانوذرات کبالت.