معیار شخصیت و ارزش انسان از منظر امیرالمومنین علی علیه السلام

بسم الله الرحمن الرحیم 

✍امیرالمومنین امام علی علیه السلام در یکی از سخنان حکیمانه خود معیار شخصیت و ارزش انسان را چنین بیان می نمایند : 

" المرء باصغریه : بقلبه و لسانه ، ان قاتل قاتل بجنان ، و ان نطق نطق ببیان ؛

 ارزش انسان به دو عضو کوچک اوست: دلش و زبانش ، با دل [قوی ]به میدان جنگ پا می نهد و با زبان به عرصه بیان ( حقایق و معارف انسان ساز ) ".

منبع : غررالحکم ، ح ۲۰۸۹ .

✍ آری ؛ نقش قلب و زبان در سر نوشت و چگونه شدن انسان بسیار کلیدی است لذا لقمان حکیم آن دو را بهترین و بدترین عضو انسان در تعیین سرنوشت انسان می داند 

چنانکه نقل شده است: 

لقمان حکیم و بزرگوار از بیهوده گویی خواجه و مولایش سخت ناراحت بود و مترصد فرصت که خواجه را بیدار کند، روزی مهمان عالیقدری بر خواجه وارد شد لقمان را گفت تا گوسفندی ذبح کند و از بهترین اعضای او غذایی مطبوع بیاورد.

لقمان از دل و زبان گوسفند غذایی تهیه کرد و بر سفره گذاشت.

روز دیگر خواجه گفت گوسفندی ذبح کن و از بدترین اعضایش غذایی بساز این بار نیز غذایی از دل و زبان آماده ساخت.

خواجه از کار لقمان دچار حیرت شد، پرسید: چگونه می شود که دو عضو هم بهترین و هم بدترین اعضا باشد؟

 لقمان گفت:

ای خواجه دل و زبان موثرترین اعضا در سعادت و شقاوتند زیرا اگر دل را منبع فیض و نور گردانند و زبان را در راه نشر حکمت و بسط معرفت و اصلاح بین مردم و رفع خصومات به جنبش آورند بهترین اعضا باشند 

ولی هر گاه دل به ظلمت و بداندیشی فرو رود و کانون کینه و عناد گردد و زبان به غیبت و فتنه انگیزی آلوده گردد از بدترین اعضا خواهند بود.

خواجه از این داستان پند گرفت و از آن پس در صدد اصلاح خویش برآمد.

منبع : تفسیر ابو الفتوح: ج 9، ص 70.