mousa kazemzadeh
پژوهشگر حوزه ارتباطات رسانه، فرهنگ و جامعه دانشگاه تبریز، روزنامه نگار و کارشناس رسمی دادگستری در حوزه امور خبرنگاری و روزنامه نگاری
91 یادداشت منتشر شده۹ دی؛ تجلی عشق و حضور آگاهانه ملت در صحنه دفاع از ولایت
نهم دی ماه را نمی توان صرفا به عنوان یک مناسبت سیاسی یا یک روز تقویمی عادی در حافظه تاریخ معاصر ایران تلقی کرد. این روز، نقطه ای عطف در تاریخ اجتماعی کشور است؛ روزی که جامعه ایرانی، پیش از آن که سیاست تصمیم بگیرد، خود تصمیم گرفت و با حضوری آگاهانه و هوشمندانه، مسیر تحولات سیاسی را روشن ساخت. از این منظر، ۹ دی بیش از هر چیزی، تجلی بصیرت و عشق ملت به ولایت، وفاداری به ارزش های نظام و تعهد آگاهانه به ثبات و انسجام اجتماعی است.
در فضای پرتنش پس از انتخابات سال ۱۳۸۸، سردرگمی و تعلل در سطوح مختلف تصمیم سازی سیاسی به وضوح دیده می شد. برخی از نخبگان درگیر ملاحظات جناحی بودند، بخشی دیگر سکوت و تردید پیشه کرده و عده ای نیز صرفا چارچوب رقابت های سیاسی را ملاک تحلیل خود قرار داده بودند. در چنین شرایطی، انتظار می رفت ابتکار عمل از سوی ساختارهای رسمی یا چهره های مرجع سیاسی سر بزند؛ اما آنچه رخ داد، خلاف این انتظار بود. جامعه، پیش از صدور هرگونه فراخوان رسمی و پیش از اجماع نخبگانی، وارد صحنه شد و موضع خود را به صراحت اعلام کرد.
9 دی؛ نماد بصیرت، وفاداری و حضور آگاهانه جامعه
۹ دی روزی است که جامعه نه در مقام پیروی منفعل از سیاست، بلکه به عنوان تصحیح کننده آن ظاهر شد. این حضور، صرفا واکنشی احساسی یا مقطعی نبود؛ بلکه کنشی آگاهانه و هوشمندانه برای حمایت از ثبات، قانون و کلیت نظام سیاسی کشور بود. مردم با حضور خود، مرز خود را با بی ثباتی، خشونت و بی قانونی مشخص کردند، حتی وقتی بخشی از سیاست ورزان در تشخیص این مرزبندی تاخیر داشتند. این رویداد، نمادی از توانایی جامعه ایرانی در تشخیص خطا و مسیر درست، و از سوی دیگر، پیامی روشن به سیاست ورزان بود: اگر سیاست از فهم مطالبات واقعی جامعه عقب بماند، جامعه منتظر نخواهد ماند.
از منظر اجتماعی، ۹ دی را می توان واکنشی درون ساختاری تلقی کرد؛ واکنشی نه علیه نظام سیاسی، بلکه نسبت به روندهایی که ممکن بود آن را تضعیف کند. مردم در این روز به دنبال تغییر بنیادین قواعد نبودند، بلکه خواهان حمایت و حفظ همین قواعد بودند. این تفاوت ظریف اما اساسی، وجه تمایز ۹ دی با بسیاری از اعتراضات سیاسی در جهان معاصر است. این روز نشان داد که جامعه ایرانی در لحظات حساس، توانایی تشخیص مرز میان اصلاح، اعتراض و تغییرات بنیادین را دارد و قادر است با بصیرت و آگاهی، سیاست را در مسیر درست هدایت کند.
۹ دی؛ روزی که بصیرت و وفاداری امت مسیر سیاست را روشن کرد
ویژگی دیگر ۹ دی، تقدم جامعه بر سیاست است؛ یعنی در زمانی که سیاست ورزان هنوز در تردید و تامل به سر می بردند، جامعه با حضور خود مسیر را مشخص کرد. این تقدم، نه تنها پیام روشنی به سیاست بود، بلکه فرصتی فراهم آورد تا سیاست گذاری ها همگام با فهم و مطالبات واقعی مردم باشد. تجربه ۹ دی یادآور این واقعیت است که سرمایه اجتماعی نظام، در لحظات حساس می تواند فعال شود و نقش تعیین کننده ای در ثبات و انسجام سیاسی ایفا کند؛ مشروط بر آنکه دیده و فهمیده شود، نه صرفا مصادره یا در قالب برنامه های رسمی و تکراری بازتولید شود.
نهم دی، روزی است که مردم با عشق به ولایت و وفاداری به ارزش های نظام، نشان دادند که حضور آگاهانه جامعه در صحنه، می تواند نقش پیش برنده سیاست را ایفا کند. این روز، نماد تحقق کنش جمعی آگاهانه و نمونه ای بی بدیل از هم نشینی عشق، تعهد و بصیرت در دفاع از کلیت نظام بود. پیام ۹ دی برای همه دوره ها روشن است: هرگاه فاصله ای میان نخبگان سیاسی و بدنه اجتماعی ایجاد شود، جامعه با حضور خود مسیر را مشخص می کند و سیاست را وادار به بازتعریف مواضع و تصمیمات خود می سازد.
9 دی؛ نماد بصیرت، وفاداری و حضور آگاهانه جامعه
با این حال، خطر بزرگ در مواجهه با ۹ دی، تقلیل آن به یک مراسم اداری یا روایت رسمی محدود است. اگر این روز صرفا در قالب شعارها و برنامه های روتین بازتولید شود و تحلیل اجتماعی آن مورد غفلت قرار گیرد، مهم ترین پیام آن نادیده گرفته خواهد شد. ۹ دی، بیش از آنکه یک روز تقویمی باشد، یک تجربه اجتماعی است؛ تجربه ای که نشان می دهد سرمایه اجتماعی کشور، در لحظات سرنوشت ساز، می تواند فعال شود و جهت دهنده سیاست و تصمیمات کلان باشد.
بازخوانی ۹ دی این پرسش ها را به همراه دارد: آیا سیاست گذاری های امروز ما همگام با فهم و مطالبات جامعه و مردم پیش می رود؟ و آیا نخبگان سیاسی از تجربه ۹ دی آموخته اند که تاخیر در تشخیص اولویت های اجتماعی، می تواند ابتکار عمل را از آنان بگیرد؟
در نهایت، ۹ دی یادآور این واقعیت است که جامعه ایرانی تنها تماشاگر صحنه سیاست نیست؛ این جامعه قادر است پیش قدم شود، جهت بدهد و حتی سیاست را وادار به بازتعریف مواضع خود کند. حفظ این سرمایه اجتماعی، نیازمند صداقت، شفافیت و پرهیز از مصادره کنش های مردمی به نفع قرائت های محدود سیاسی است. اگر ۹ دی به درستی فهمیده شود، نه تنها خاطره ای از گذشته، بلکه چراغ راه آینده سیاست و تصمیم گیری در ایران خواهد بود؛ روزی که بصیرت، عشق و وفاداری امت، در دفاع از ولایت و ارزش های نظام، جلوه ای بی بدیل یافت.
*نویسنده: موسی کاظم زاده؛ قابل دسترسی هم در سایت بازار تبریز آنلاین
https://bazartabrizonline.ir
